ކާނާ ވިހަވުމަކީ ހަށިގަނޑާއި ނުގުޅޭ އެއްޗެއް ބޭނުން ކުރުމުން ހަށިގަނޑަށް އަންނަ ބަދަލަކަށް ކިޔާ ނަމެކެވެ. ބައެއް ފަހަރު މިގޮތަށް އަންނަ ބަދަލުތައް ވަރަށް ކުޑަކޮށް ދިމާވާ ފަހަރުވެސް އަތުވެދާނެ ކަމަށް ޑޮކްޓަރ އަބްދުﷲ އަފީފު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. ކްލަބްހައުސްގެ 'އުނދޯލިގެ' ގުރޫޕުން ކުރިއަށްގެންދިޔަ 'ފުޑް ޕޮއިޒަން އެންޑް އެލާޖީސް' މައުޟޫ އަށް ވާހަކަދައްކަވަމުން ޑޮކްޓަރ އިތުރަށް ވިދާޅުވީ ކާނާ ވިހަވުމުން ހޮޑުލެވި، ގައިގެ އެކި ހިސާބު ތަކުގައި ފިތްގަނޑު ނަގާ، ބޭރަށް ހިންގާގޮތް ދިމާވާކަމަށެވެ. އަދި ބައެއް ފަހަރު ހަމައެކަނި ގައިހިރުވާ ނުވަތަ އަނގަކަހާ ކަހަލަ ކަންކަންވެސް ދިމާވެދާނެ ކަމަށެވެ.
ކާނާ ވިހަވުމަކީ ވަރަށް އާދައިގެ ކަމެއް ކަމުގައި ބެލެވުނަސް މިކަމުގައި ވެސް ނުރައްކާތެރި ހާލަތްތަކެއް ދިމާވާ ފަހަރު އާދެއެވެ. "ނޭވާލާން އުދަގޫވެ ހާސްވާގޮތް ދިމާވެގެން ގޮސް ކޯމާ އަކަށް ދިއުން ކަހަލަ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާ ކަންކަންވެސް މެދުވެރި ވެގެންދޭ. ހިތް ހުއްޓޭ ފަހަރުވެސް އާދޭ. އަދި ހަމަ މިއާއެކު ނޭވާ ހިއްލާގޮތްވެސް ދިމާވެފައި އެބަހުރި. ކާނާ ވިހަވުމުގައި އެކި މީހުންނަށް ދިމާވަނީ ތަފާތުގޮތް. ބައެއް މީހުން ކާނާ ވިހަވާނީ ތަފާތު އެކި ބާވަތްތަކަށް. ފުޑް އެލާޖީއެއްގެ ސަބަބުން ނޭވާލާން އުދަގޫވާ ކަހަލަ ކަމެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ އެއްވެސް ވަރަކަށް ފަރުވާ ކުޑަނުކޮށް އަވަސް ފަރުވާ ހޯދާ." ޑޮކްޓަރ އަފީފު އިރުޝާދު ދެއްވިއެވެ.
ކާއެއްޗެތީގެ ތެރެއިން އާއްމުކޮށް ކާނާ ވިހަވާ ކަމަށް ފާހަގަ ކުރެވޭ ބައެއް ތަކެތީގެ ތެރޭގައި ސީފުޑް ހިމެނެއެވެ. އަދި ޚާއްސަކޮށް ސީފުޑްގެ ތެރެއިންވެސް ބޯވަ، ޝެލް ހުންނަ ތަކެތި އަދި ޑިނގާ ހިމެނެއެވެ. އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ މަހެއް ރަނގަޅަށް ރޯނުފިލުވާ ކައިފިނަމަ ކާނާ ވިހަވުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ބޮޑުވެގެންދެއެވެ.
" މަސް ފިނި ކެނޑުވުމަށްފަހު ދެވަނަ ފަހަރަށް އައިސްކުރުމަށްފަހު އެ ބޭނުންކުރުމަކީ ޖަރާސީމު އުފެދުމަށް މެދުވެރިވާ މައްސަލައެއް. މިކަމުގެ ސަބަބުން ކާނާ ވިހަވެދާނެ. އެކި ކަހަލަ ބާވަތްތައް އައިސް އަލަމާރީގައި ރައްކާކުރާއިރު އެއްބާވަތް އަނެއް ބާވަތާ އެކު ނުވާގޮތަށް ބެހެއްޓުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭ. ނޫންނަމަ އެކަތި އަނެކައްޗާ އެކުވެ ތަޣައްޔަރުވެގެން ގޮސް ނިކުންނަ ނަތީޖާއެއްގެ ސަބަބުންވެސް ކާނާ ވިހަވުމަށް މެދުވެރިވުން އެކަށީގެންވޭ."
އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ކާނާއެއްގައި ފޫޖަހާ ކަހަލަ ކަމެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ އެކާނާއެއް ފޫކަހާލައިގެން ނުވަތަ ހަލާކުވެފައިވާ ބައި ނެގުމަށްފަހު ބޭނުން ކުރާ މީހުންވެސް އުޅެއެވެ. މިއީވެސް ވަރަށް ގެއްލުންހުރި ކާނާ ވިހަވުމަށް މެދުވެރިވެދާނެ ކަމެކެވެ. އަދި ކަނޑުމަސް ބާނައިގެން ގެނެސް ކަރުގަޑާއި އަދި ކަރުގޮހޮރާއެކު ގިނައިރު ބޭއްވުމުން ވަރަށް އަވަހަށް މަހުގެ އެތެރެއަށް ހިސްޓަމިންއޭކިޔާ ކެމިކަލްގެ އަސަރުކޮށްގެން މަސްގަނޑު ބަލިކޮށްލައެވެ. ހިސްޓަމިން ލެވެލް މަތިވުމުން ކާނާވިހަވުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑުވެއެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ ކާނާގެތެރެއިން އެލާޖިކްވާ ކާނާގެތެރޭގައި ޕީނަޓް ބަޓަރ، ތަފާތު ވައްތަރުގެ ބަދަން ހިމެނެއެވެ. ގުލޫޓަން ހުންނަ ގޮދަންފުއް، ކިރުގެ ބާވަތްތައް، ބިހުގެ ހުދުބައި ވެސް ހިމެނެއެވެ. އެލާޖިކްވާ ކަމަށް ފާހަގަ ކުރެވޭ އެއްޗެއް ހުރިކަމަށް ދެނެގަނެވިއްޖެނަމަ އެއެއްޗެއް ބޭނުން ނުކޮށް ވަގުތުން ހުއްޓާލުމަށްވެސް ޑޮކްޓަރ އަފީފް ވަނީ އިރުޝާދު ދެއްވާފައެވެ. އަދި ހަމަ އެއާއެކު ފަރުވާކުރުމަށްވެސް ޑޮކްޓަރ އިރުޝާދު ދެއްވައެވެ.
އެލާޖިކްވާ ވަކި ކާނާއެއް ނޭނގޭނަމަ އެކަން ދެނެގަތުމަށްޓަކައި ހަމުގެ ޓެސްޓެއް ހެދުން ނުވަތަ ލޭނަގައިގެން ޓެސްޓު ހެދިދާނެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިންވެސް އެންމެ ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ދައްކާ ކަމަށް ދިރާސާ ތަކުން ދައްކަނީ ހަމުގެ ޓެސްޓުން ކަމަށްވެއެވެ.
" ކުޑަކުދިންނަށް 6 މަސް ވުމުން ކާންދޭން ފަށާއިރު ކާންދިނުން މަނާ ތަކެތީގެގޮތުގައި ހަކުރު، ލޮނު އަދި މާމުއި ހިމެނޭ. ކާންދޭން ފަށާއިރު ބޮޑަށް ރަނގަޅީ ތަރުކާރީން ފެށުން. ސަބަބަކަށް ވަނީ ތަރުކާރީ އަކީ ހަޖަމް ކުރަން ފަސޭހައެއްޗަކަށް ވާތީ. އެކައްޗެއް ދެތިން ދުވަސް ވަންދެން ދިނުމަކީ އެދެވިގެންވާކަމެއް. އެއީ އެބާވަތެއް ހަށިގަނޑަށް ހޭނުމަށް."
ކުޑަކުދިންނަށް އަލަށް ކާންދޭން ފަށާއިރު ދުވާލު ގަޑިއެއްގައި ފެށިދާނެއެވެ. އެއިރުން ކާނާ ވިހަވެއްޖެނަމަ ފަރުވާ ހޯދުމަށް ޑޮކްޓަރަކަށް ދެއްކުމަށް ފަސޭހަވާނެތީއެވެ. އަލަށް ކާންދޭން ފައްޓާއިރު ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ކާނާ އެއްކޮށްގެން ކާންދިނުމުގެ ބަދަލުގައި ކޮންމެވެސް އެއްބާވަތަކުން ފެށުމުން އެލާޖިކްވާ ކާނާ ދެނެގަންނަން ފަސޭހަވެއެވެ.
" ކުޑަކުދިން ކާނާ ވިހަވެއްޖެނަމަ ފާހަގަކުރެވޭ ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި އަނގަކައިރިން ބިހި ނެގުން. ގައިގެ އެކި ހިސާބުތައް ރަތްވެފައި ހުރުން. އާދަޔާޚިލާފަށް ހޮޑުލުމާއި ބޮޑުކަމުދިއުން ހިމެނޭ. މިކަހަލަ އެއްވެސް އަލާމާތެއް ފެނިއްޖެނަމަ ޑޮކްޓަރެއްގެ ފަރުވާ ހޯދުމަށް ސަމާލުކަން ދިނުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް."
އަނގަ ކައިރިން ބިހި ނަގާ ކަހަލަ ކަމެއްވެ މާބޮޑުވަރު ނުވާނަމަ ގޭގައި ދެވިދާނެ ފަރުވާއެއްގެ ގޮތުން އެލާޖިކް ވެފައިވާ ހިސާބުގައި ވެސްލިން އުގުޅާލެވިދާނެ ކަމަށް ޑޮކްޓަރު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.
