ދިވެހި މުޖުތަމައުގައިވެސް ހިތާމަވެރި އެތައް ހާދިސާތަކެއް ދަނީ ހިގަމުންނެވެ. ހުޅުމާލޭގެ ހިޔާ ފުލެޓުގެ 12 ވަނަ ފަންގިފިލާއިން މަގުމައްޗަށް ވެއްޓި އުމުރުން 15 އަހަރުގެ ކުއްޖަކު ރޭގެ ވަގުތެއްގައިވެސް ވަނީ މަރުވެފައެވެ. މިކުއްޖާ ވެއްޓުނު ގޮތް ބެލުމަށް ފުލުހުން ދަނީ މިމައްސަލަ ތަހުގީގު ކުރަމުންނެވެ. 18 އަހަރުން ދަށުގެ ކުދިން އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުން ދިނުމުގެ ގޮތުން ކެމިކަލް ބޭނުންކޮށް، އަމިއްލަ އަތް ޒަޚަމް ކުރުން ފަދަ ކަންތައްތައްވެސް ކޮށްފަ އެބަހުއްޓެވެ.
ކުދިން ބޮޑެތިވަމުން އަންނައިރު ވަރަށް ވިސްނަން އެބަޖެހެއެވެ. ފުރާވަރުގެ އުމުރަށް ދާއިރު ކުދިންގެ މިޒާޖަށް ބަދަލުތަކެއް އާދެއެވެ. ކަންކަމާމެދު ވިސްނާގޮތް ބަދަލުވެއެވެ. މިދުވަސްވަރު ވަކިން ޚާއްސަކޮށް ބެލެނިވެރިން ސަމާލުވާންޖެހެއެވެ. 'ބުލީ' ކުރުން އިންތިހާއަށް މައްޗަށް ގޮސްފައިވާ މިފަދަ ޒަމާނެއްގައި ކުދިންނަށް އެއަންނަ ބަދަލު ދެނެގަނެ އަވަސް ހައްލެއް ހޯދަން ޖެހެއެވެ.
ތިރީގައި މިވަނީ ކުދިން އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުން ދޭން އުޅޭނަމަ ބެލެނިވެރިންނަށް ކުރެވިދާނެ ކަންތައްތަކެވެ.
- ކޮންމެ ހާލަތެއްގައިވެސް ކުދިންނަށް ބެލެނިވެރިއާއާއި ވާހަކަދެއްކޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ދިނުން
ދިރިއުޅުމުގައި ކޮންމެފަދަ ކަމެއް ދިމާވިއަސް އެކަމެއް ބެލެނިވެރިއާއާއި މަޝްވަރާކުރެވޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ކުއްޖާއަށް ދޭށެވެ. އަދި ކުއްޖާގެ މިޒާޖަށް ބަދަލު އައިސްފިނަމަ އެއީ ސްކޫލުގައި މާގިނަ ވަގުތު ހޭދަކުރުމުން، ނުވަތަ ދަސްކުރަންޖެހޭ ފިލާވަޅު ގިނަވުމުން އަންނަ ބަދަލެއްކަމަށް ހަމައެކަނި ނުދެކި ކައިރިން ކުއްޖާއަށް އަންނަ ބަދަލު ދެނެގަތުމަށް މަސައްކަތް ކުރާށެވެ. ނަފްސާނީ އެއްވެސް ބައްޔެއް ކުރިން ފާހަގަނުވިއަސް އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުން ދިނުމާއި ހަމައަށް ފުރާވަރުގެ އުމުރުގެ ކުއްޖެއްގެ ހާލަތު ގޮސްދާނެއެވެ. އެއީ ބައެއް ފަހަރަށް ނަފްސާނީ މައްސަލަތައް ދެނެގަންނަން އުދަގޫވާތީއެވެ. އެކަމަކު ކުއްޖަކު އަމިއްލައަށް މަރުވާން އުޅޭނަމަ އެކަމުގެ ނިޝާން ކޮންމެވެސް ގޮތަކަށް ފެންނާނެއެވެ. ބެލެނިވެރިންގެ އަމާޒަކަށް ވާންޖެހޭނީ ހަމަޖެހިލައިގެން، ސަމާލުވެ، ކުއްޖާއާއި ވާހަކަދައްކަން ތައްޔާރުވުމެވެ. އެކުއްޖަކު އަމިއްލައަށް އެހީތެރިކަމަށް ނެއެދުނު ކަމުގައިވިއަސް މިފަދަ ގޮތަކަށް ވާހަކަދައްކަން ފެށިދާނެއެވެ. " ހާދަ ދެރަވެފަ ތިހިރީ. މަންމައާއި ބައްޕަ ދަރިފުޅުދެކެ ވަރަށް ލޯބިވޭ. ދަރިފުޅު އެއްވެސް ވާހަކައެއް ހިއްސާކުރަން ބޭނުންތަ؟". މިފަދަ ގޮތަކަށް ވާހަކަ ދައްކަން ފެށުމުން ކުއްޖާގެ ހިތުގައި އޮންނަ ވާހަކަތައް ބޭރުކުރަން ފަސޭހަވާނެއެވެ. އަދި އެވާހަކަތައް އަޑުއަހަން ބޭނުންވާ ބަޔަކު ތިބިކަން އިހުސާސްވާނެއެވެ.
- ދަރިފުޅު ވާހަކަދައްކަން ބޭނުންނުވާ ހާލަތްތަކުގައި ކަންތައްކުރާނީ ކިހިނެއް؟
ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި ދިމާވާ ކަންތައްތަކުގެ ވާހަކަ ހިއްސާކުރަން ދަރިފުޅު ބޭނުން ނުވެދާނެއެވެ. އެހެންކަމަށްވާނަމަ ދަރިފުޅުގެ އަމަލުތައް ހުންނަ ގޮތް ރަނގަޅަށް ބަލާށެވެ. ބައެއްފަހަރު ދައްކާ ވާހަކައަށްވުރެ އަމަލުން ފެންނަ ކަންތައްތަކުން ހަގީގަތް މާބޮޑަށް ހާމަވެދާނެއެވެ. މިގޮތުން ދަރިފުޅުގެ ނިދުމުގެ އުސޫލާއި، ކެއުމަށް ޝައުގުވެރިވާ މިންވަރާއި އިޖުތިމާއީ ގޮތުން ކަންތައްތަކުގައި ބައިވެރިވާ މިންވަރު ބަލާށެވެ. އެހެން މީހުންނާއި އެކަހެރިވެ، ވާހަކަނުދައްކާ، ނުނިދާ ނުވަތަ އާދަޔާޚިލާފަށް ގިނައިން ނިދާ އުޅުމަކީ ކޮންމެވެސް ބޮޑުކަމެއް މެދުވެރިވެފައިވާކަމުގެ ހެއްކެކެވެ. މިފަދަ ހާލަތްތަކުގައި ކަމާގުޅުންހުރި މުއައްސަސާތަކުގެ އެހީތެރިކަން ހޯދައިގެން ނަމަވެސް ދަރިފުޅަށް އެހީތެރިވެދޭށެވެ. ކުއްޖާ ޑޮކްޓަރަށް ދައްކައިގެން ނުވަތަ ކައުންސިލިން ދީގެން ނަމަވެސް ރަނގަޅު ގޮތް ވިސްނައިދޭން މަސައްކަތްކުރެވިދާނެއެވެ.
- ގޭތެރޭގެ މާހައުލަކީ ކުދިންނަށް ރައްކާތެރިތަނެއްތޯ ކަށަވަރުކުރުން
އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުންދޭން އުޅޭ ކުއްޖަކަށް ފަސޭހައިން ނެގޭ ހިސާބުގައި ތޫނު އެއްޗެހި، ކެމިކަލް، ބާރުގަދަ ބޭސް ފަދަ ތަކެތި ނުބަހައްޓާށެވެ. އަދި ބެލްކަނި ކުޑަދޮރު ފަދަ ތަންތަނުން ބޭރަށް ފުންމާ ނުލެވޭގޮތަށް އެތަންތަނުގައި ދަގަނޑު ހަރުކޮށްގެންނަމަވެސް ހައްލު ހޯދާށެވެ. އެއީ 24 ގަޑިއިރު ކުއްޖާ ކައިރީގައި ނުނިދާ، ޒަރޫރީ ބޭނުންތައް ނުފުއްދާ ހުރުމަކީ ކުރެވޭނެ ކަމަކަށް ނުވާތީއެވެ. އަދި ކުއްޖާ އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުންދޭނީ ކޮންވަގުތަކުކަން ބުނަން ނޭގޭއިރު އެފަދަ ވަގުތެއްގައިވެސް ފަސޭހައިން އެފަދަ ކަމެއް ނުކުރެވޭނެ ގޮތަކަށް ގޭތެރޭގެ މާހައުލު ހުރުމަކީ ބުއްދިވެރި ކަމަކަށް ވާތީއެވެ.
- ތިމާގެ ދަރިފުޅުވެސް އަމިއްލަ ނަފުުސަށް ގެއްލުންދީފާނެ ކަމަށް ދެކި އެފަދަ ކަމެއް ނުކުރާނެ ގޮތަކަށް ވިސްނައިދިނުން
ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި ބެލެނިވެރިން ދެކޭ ގޮތުގައި އެމީހުންގެ ދަރިފުޅު އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުން ނުދޭނެއެވެ. އެއީ ކުށްހީއަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެއީ ކުދިން އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުންދެނީ އެދިމާވާ ހާލަތަކަށް ކެތް ނުކުރެވިގެން ކަމަށްވާއިރު، ކޮންމެ ފަދަ މީހެއްގެ ކުއްޖަކަށްވެސް އެފަދަ ގޮތެއް މެދުވެރިވެދާނެއެވެ. އަދި ބައެއްފަހަރު ދުނިޔޭގައި އުޅެން ބޭނުންނުވާކަމަށް ކުދިން ބުނާއިރު އެއީ ކީއްވެގެން ބުނާއެއްޗެއްކަން ދެނެގަންނަން އެބަޖެހެއެވެ. އެކަން 'ސީރިއަސް'ކޮށް ދެކި ކުއްޖާއަށް ރަނގަޅުގޮތް ވިސްނައިދޭން ޖެހެއެވެ. އެހެންނޫނީ ވަގުތު ފާއިތުވުމުން ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޯންނާނެއެވެ.
ކުޑައިރުއްސުރެ ދަރިންނަށް ވިސްނައިދޭންވީ އަމިއްލަ ނަފުސަށް އިތުބާރުކޮށް ދިމާވާ މައްސަލަތައް ހައްލުކުރާނެ ގޮތެވެ. އަދި ގޯސް ކަންތައްތަކަކީ ކޮބައިކަން ބުނެދީ އެކަންތައްތަކާއި ސްކޫލު މާހައުލުގައިވެސް ދުރުވާނެ ގޮތްތައް ކިޔައިދެވިދާނެއެވެ. މީހެއްގެ ފަރާތުން އަނިޔާ ލިބޭނަމަ އެއަނިޔާއަށް ކެތްނުކޮށް އަވަހަށް ރިޕޯޓްކުރަން ހިތްވަރުދޭންވީއެވެ. އެހެން މީހުން ހިތްހަމަޖެހޭހާ ގޮތަކަށް އުޅުމުގެ ބަދަލުގައި އަމިއްލަ ނަފުސަށް ހިތްހަމަޖެހުން ލިބޭނެގޮތަށް އުޅެން ބުނެދެވިދާނެއެވެ. މާތްވި އިސްލާމްދީނުގައި އަންގަވާފައިވާ ގޮތަށް އުޅެން ކުދިންނަށް ދަސްކޮށްދޭންވީއެވެ. ކަންބޮޑުވުމާއި ދުރަށް ދިއުމަށް ކުރެވޭނެ އެންމެ ފަސޭހަ ހިތްހަމަޖެހުން ބޮޑުކަމަކީ ނަމާދުކޮށް ދުޢާކުރުންކަން ކުދިންނަށް ވިސްނައިދޭންވީއެވެ. މައިންބަފައިންނަށް އިތުބާރުކޮށް ދިމާވާކަންތައްތައް ހިއްސާކުރަން ދަރިންނަށް ދަސްކޮށްދޭންވީއެވެ. ދަރިފުޅުގެ މިޒާޖަށް އަންނަ ބަދަލުތަކަށް އަމިއްލައަށް ހައްލު ނުހޯދިއްޖެނަމަ އެހެންމީހުންގެ އެހީތެރިކަން ހޯދަން ފަސްނުޖެހޭށެވެ. ކިޔަވައިދޭ މުދައްރިސުންނާއިވެސް މިފަދަ ކަންތައްތަކުގައި މަޝްވަރާކޮށް އަވަސްހައްލެއް ހޯދުމަށް ކުރެވެންހުރި މަސައްކަތެއް ކުރެވިދާނެއެވެ.
