2023 ވަނަ އަހަރު އޮކްޓޯބަރު މަހުން ފެށިގެން އިސްރާއީލުން މެދުނުކެނޑި ފަލަސްތީނުގެ ޣާޒާ އަށް ދެމުންދާ ހަމަލާތަކުގައި އެންމެ ހިތްދަތި ތަޖުރިބާއެއް ކުރަން ޖެހިފައިވަނީ މައުސޫމު ކުޑަކުޑިންނަށެވެ. އެކުދިން ސްކޫލަށް ގޮސް ޕާކުތަކަށް ގޮސް އާއިލާއާއެކު އުޅެމުންދިޔަ އުފާވެރި ދިރިއުޅުމަށް ހިޔަނި އެޅި މައިންބަފައިންނާއި އާއިލާގެ ގިނަ ބަޔަކު ޝަހީދުވެ އުޅެމުންދިޔަ ގެ ބިމާއި ހަމަވެ މަގުމަތީގައާއި ސްކޫލުތަކުގައި ފޭލިގެ ޖަހައިގެން ދިރިއުޅެން އެޖެހިފައިވަނީ ވަރަށް ހިތްދަތި ގޮތަކަށެވެ.
ގިނަ އަދަދެއްގެ ކުދިން އެވަނީ ނުކުޅެދޭ ކުދިންނަށް ވެފައެވެ. އަތާއި ފައި ނެތް ކުދިންވެސް އެބަތިއްނެވެ. ބޮންގޮއްވާ އިމާރާތްތައް ބިމާއި ހަމަކުރިއިރު ލިބުނު ގެއްލުންތަކުގައި ހަށިގަނޑުން ބޮޑުބައެއް ފިހި ނަފްސާނީ ގޮތުން އެތައް އުދަގޫތަކެއް ތަހައްމަލު ކުރާ ކުދިންވެސް އެބަތިއްބެވެ. އެކަށީގެންވާ ފަރުވާއެއް ލިބެން ނެތެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކީވެސް ބިރުވެރި ދުވަހެކެވެ. ފުރާނަ ސަލާމަތްވާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަމެއް ނެތި އުޅެންޖެހިފައިވާ ހިތްދަތި ދުވަސްތަކެކެވެ.
'ސޭވް ދަ ޗިލްޑްރެން' ވެބްސައިޓްއިން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުއި މި ހަނގުރާމައިގެ އަސަރު މިލިއަނެއްހާ ކުދިންނަށް ވަނީ ކޮށްފައެވެ. 625000 ކުދިން ވަނީ ސްކޫލަށް ނުފޮނުވި ތަޢުލީމުން މަހުރޫމްވެފައެވެ. 1 މިލިއަން ކުދިންނަށް ނަފްސާނީ ފަރުވާ ބޭނުންވެއެވެ. ރަފާގައި އެކަނިވެސް 6 ލައްކައެއްހާ ކުދިން އެބަތިއްބެވެ. މިއީ އަމާން މާހައުލަކަށް ދާން ބޭނުންވެ ނުދެވި ތިބި ކުދިންގެ އަދަދެވެ.
ދިރިއުޅޭ ފޭލިގެތަކުގައި އެކަށީގެންވާ ޖާގައެއް ނެތި ތޮއްޖެހިގެން ދިރިއުޅެން ޖެހުމަކީ ވެސް ކުޑަކުދިންނަށް އޭގެ އަސަރު ކުރަމުން އަންނަ ކަމެކެވެ. ބޮޑެތި ޒަޚަމްތަކަށް އެކަށީގެންވާ ފަރުވާ ނުލިބި އެ ޒަޚަމްތަކަށް ކެތްކުރުން ނޫން ގޮތެއް އެމައުސޫމް ކުދިންނަށް ނެތެވެ. އިންފެކްޝަނާއި ހަމުގެ ބަލިތައް ވެސް ފެތުރެމުން އަންނައިރު ކުރެވޭނެ މާބޮޑު ކަމެއް ނެތެވެ.
ސާފު ބޯފެނާއި ރަނގަޅު ކާނާ ނުލިބުމުގެ ސަބަބުން ބަލިވާ ކުދިންގެ މިންވަރު އިތުރުވެއެވެ. ލިބޭ އެއްޗަކުން ފުއްދައިގެން އުޅޭއިރު މިއީ ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ކެތްތެރިކަމުގެ ނަމޫނާއެކެވެ. ފިނިމޫސުމުގައި އާދަޔާ ޚިލާފަށް ފިނިއިރު އެފިނިން ރައްކާތެރިވުމަކީވެސް އެކުދިންނަށް ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ. ފޭލިގެތަކުގައި ފެންބޮޑުވެ ދިރިއުޅުމަށް އުދަގޫތައް ކުރިމަތިވަމުން އަންނައިރު ނިއުމޯނިއާފަދަ ބަލިތައްވެސް ދަނީ ފެތުރެމުންނެވެ. އަދި ގަދަ ފިނީގައި ރައްކާތެރިކަން ނުލިބި ކުޑަކުދިން ދަނީ މަރުވަމުންނެވެ. 'ޔޫއެން' އިން ހާމަކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި މިފިނި މޫސުމުގައި 74 ކުދިން ވަނީ މަރުވެފައެވެ.
އިންސާނީ ހައްގުތައް ހޯދައިދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރާ ފަރާތްތަކުން ދޭ މަދު އެހީއަކުން މިކުދިންނަށް ބޭނުންވާވަރަށް އެހީތައް ނުލިބެއެވެ. އެފަދަ ފަރާތްތަކުން އެހީ ބަހާއިރު ކިޔުގައި ޖެހިގެން ކާއެއްޗެހި ހޯދުމަށް އެކުދިން އެއުޅޭ މަންޒަރުންވެސް ސާފުކޮށް އިތުރު އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާކަން ޔަގީންވެއެވެ.
ވޭތުވެދިޔަ ދޮޅު އަހަރުތެރޭ ޝަހީދުވި މީހުންގެ ޖުމްލަ އަދަދު 46000 އަށް ވަނީ އަރާފައެވެ. ޔުނިސެފް އިން އާންމުކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތަށް ބަލާއިރު މިހާތަނަށް 14000 ކުދިން ވަނީ މި ހަނގުރާމައިގައި ޝަހީދުވެފައެވެ. އަދި އެތައްހާސް ކުދިންނެއް ވަނީ ޒަޚަމްވެފައެވެ. ޣާޒާގައި ރައްކާތެރި މާހައުލެއް މިވަގުތު ނެތެވެ.
