ރާއްޖޭގެ އާސާރީ ތަންތަނުގެ ލިސްޓުގައި ހިމަނައިގެން ހިމާޔަތްކޮށްފައި ނުވިނަމަވެސް، ނ.މަނަދޫގައި ފާހަގަކުރެވޭ އާސާރީ ސަރަހައްދެއް އެބަހުއްޓެވެ. ކަމާގުޅޭ އިދާރާތަކާއި ގުޅިގެން އެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަނީ އެރަށުގެ ޒުވާނުންގެ ޖަމްއިއްޔާއަކުންނެވެ.
ސިޑިބަރިއަކުން އަޑިއަށް ފޭބޭގޮތަށް ފައްތާފައިވާ ވަށްސިޑިބަރިއަކާއި އެކު ހުރި ވެވެއްގެ އިތުރުން ބައެއް މަހާނަ ގާތައްވެސް ފެންނަ މި ސަރަހައްދަކީ ނ.މަނަދޫ ނާމަގުގެ ތަންކޮޅެއް އެތެރޭގައި އޮންނަ މާމިސްކިތް ކިޔާ ސަރަހައްދެވެ. ބުނެވޭގޮތުގައި މިއީ ކުރީ ޒަމާނުގައި މަނަދޫގައި މީހުން ދިރިއުޅުނު ސަރަހައްދެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް މީހުން ދިރިއުޅުނުކަމުގެ މާބޮޑު ނިޝާނެއް ފެންނާކަށް ނެތެވެ. އެ މަގަށް ނާމަގު ކިޔުނު ސަބަބެއް، އަދި އެ ސަރަހައްދުގައި މިސްކިތަކާއި ގަބުރުސްތާނެއް ހުރީ ކީއްވެގެންކަމެއް އެނގޭވަރުގެ ދިރާސާއެއް އަދި ހެދިފައެއް ނެތެވެ.
ތުންތުންމަތިން އަޑުއިވޭގޮތުގައި ނާމަގުގެ ތަންކޮޅެއް އެތެރޭގައި ކުރިން ހުރި މާމިސްކިތާއި އެ ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ވެވަކީ އިހުޒަމާނުގައި އިރުވައިގައި މޫސުން ގޯސްވެއްޖެނަމަ ނާމާގަށް ލަފާ މުދާ ބާލާ ބޮޑެތި ނައު ފަހަރުން އަންނަ މީހުން މަނަދުއަށް ފައިބާނަމަ ބޭނުން ކުރާ ތަންތަނެވެ. އެ ވެވުން އެމީހުން ފެންވަރާ އުޅުނު ކަމަށްވެއެވެ. އަދި މަސްވެރިން ރޭގަނޑު ދަންވާފަހުން މަހުން ލަފައިގެން އާދެވިއްޖެނަމަ މި ވެވު ބޭނުން ކުރާ ކަމަށްވެސް މަނަދޫގެ ދުވަސްވީ މީހުން ބުނެއުޅެއެވެ. މާމިސްކިތް ސަރަހައްދަކީ ގެއްލި ވީރާނާވަމުންދިޔަ މަނަދޫގެ ތާރީޚީ އާސާރެކެވެ.
އެތަނުގައި ވެވެއް އޮންނަކަމުގެ މައުލޫމާތު ލިބިގެން އެތަން ހޯދީ ކޮނެގެން ވަރަށް އަޑިން ކަމަށް ވަނީ މަޢުލޫމާތު ލިބިފައެވެ. އަދި އެ ވެވަކީ ހިރިގަލުގެ މަސައްކަތް ފެންނަ ގަބުރުސްތާނަކާއެކު މާ މިސްކިތުގެ ނިޝާންތައް ފެންނަންހުރި ތަނެއްކަމަށް ވެއެވެ.
"ފަހުގެ ޖެނެރޭޝަންގެ މީހުން ބުނަނީ މާ މިސްކިތާއި އެ ވެވާއި ތަންތަން ބޭނުން ކުރަނީ އިހުޒަމާނުގައި އިރުވައި ހަޅައިގަ ބޭރު ދަތުރު ކުރާ ބޯޓު ފަހަރުތަކުން މަނަދުއަށް ފައިބާ މީހުން ކަމަށް. އެ މަގަށް ނާމަގު ކިޔާނީ، ލަފާ ކުރެވެނީ ނާ މި ބޭނުން ކުރަނީ ބޭރު ދަތުރު ކުރާ ބޯޓުފަހަރުތަކަށް، ބޯޓުފަހަރުތަކުން މަނަދުއަށް ފައިބާ މީހުން އެ ވެވު ބޭނުން ކުރާ ކަމަށް ބުނެވޭ އެއީ އެއް ތިއަރީ. މިހާރު އެ ފެންނަ ވެވަކީ މީގެ އަށެއްކަ އަހަރު ކުރިން މަނަދޫގެ ޒުވާނުންތަކެއް ގޮސް ކޮނެގެން ހޯދާފައިވާ ވެވެއް" ނ.އަތޮޅު ކައުންސިލުގެ ކުރީގެ މެންބަރު ޢަލީ މާޖިދު ވިދާޅުވިއެވެ.
މިހާރު އެތަން ވީރާނާވިޔަ ނުދީ ފަހުގެ ޖީލުތަކާއި ހަމައަށް ވާސިލުކޮށްދިނުމަށް މަނަދޫގެ ޒުވާނުންނާ ފުލުހުން ގުޅިގެން ވަނީ އެތަނަށް ވަދެވޭ ގޮތަށް މަގު ކޮށާ އަލިކޮށްފައެވެ. އަދި އެ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތް ކުރުމަށް ޒުވާނުންގެ ޖަމްޢިއްޔާއަކުން ކައުންސިލާއި ހެރިޖޭޓް މިނިސްޓްރީ އާއި ގުޅިގެން އަންނަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ނ. މަނަދޫ ޒުވާނުންގެ ގުޅުމުން، ޔޫއެންޑީޕީގެ ގްލޯބަލް އެންވަޔަރމެންޓް ސްމޯލް ގްރާންޓްސް ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއިން މަދަނީ ޖަމްޢިއްޔާ އެންޑޭވަރ އާއި ގުޅިގެން މަނަދޫ މާމިސްކިތާއި ވެވު ސަރަހައްދު ހިމާޔަތްކޮށް ބެލެހެއްޓުމަށް ފަރުމާކޮށްފައިވާ މަޝްރޫއެއް 2020ވަނަ އަހަރު ފަހުކޮޅު ވަނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އާޓްސް ކަލްޗަރ އެންޑް ހެރިޓޭޖް އާއި ހިއްސާ ކޮށްފައެވެ.
