ސަންފާ އާދަމް (ސަންފަ) އަކީ ނ. މަނަދޫގައި ތިބި ދެ ފޫޅުމައިންގެ ތެރެއިން އެއް ފޫޅުމައެވެ. ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ ސަރުކާރުގައި ފޫޅުމައިގެން މަޤާމު އުވާލުމާއި ހަމައަށް ވަޒީފާ އަދާކުރީ ފޫޅުމާކަމުގެ މަޤާމުގައި މަނަދޫގައި އޭރު ހުރި ސިއްޙީ މަރުކަޒު (މިހާރު ނ. އަތޮޅު ހޮސްޕިޓަލު) ގައެވެ. މާބަނޑު މީހުންގެ ހިދުމަތުގައި މީހުން ވިއްސުމާއި ވިހާ ގަދަވަންދެން ހޭހަންކުރުމުގައި އުޅުމަކީ ވަޒީފާއެއް ކަމަށް އެއް އިރެއްގައިވެސް ނުދެކޭ ކަމަށް ސަންފަ ބުންޏެވެ.
ޒީޓައިމްސް އަށް މަޢުލޫމާތުދެމުން ސަންފަ ބުނީ "އަޅުގަނޑަށް ވެވުނު އެންމެ އޯގާތެރިކޮށް ކޮންމެ މީހަކާ މެދުވެސް ކަންތައް ކޮށްދިނިން. ފޫޅުމައެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރީ ކިޔަވައިގެން އައުމަށްފަހު އިންސާނީ ހިދުމަތެއް ކަމުގައި ދެކިގެން" ކަމަށެވެ.
ހަޔާތުގެ ހިތި ހަނދާންތަކެއް ގުޅެނީ ފޫޅުމާކަމާ!
މަނަދޫގައި ކިޔެވެން އޮތް ހުރިހާ މަރުހަލާއަކަށް ތަޢުލީމު ހާސިލު ކުރުމަށް ކުޑައިރު ސަންފަވެސް ގަދައަޅާ މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. އެރަށުގައި ހުންނަ ކާޑުގޭ މަތީ ބުރީގައި އޮންނަ ކުލާހެއްގައި ކިޔެވިއެވެ. އަދި އަތޮޅުގެ ކުރިމަތީގައި ހުންނަ ކުރީގެ ބާ ސްކޫލުގައި ކިޔަވައިދިން ޒަމާނެއްގައިވެސް އެތަނުގެ ކްލާހެއްގައި ކިޔެވިއެވެ. އޭގެ ފަހުން ޑޯރެންސީ ވިލާ ކިޔާ ގެއެއްގައި ކިޔަވާދިން ދުވަސްވަރު 4 ވަނަ ކުލާހާ ހަމައަށް ކިޔެވިއެވެ. "އޭރުގައި ދެން މިރަށުގައި ކިޔެވުމުގެ ދައުރު އެ ނިމުނީ" ސަންފަ ބުންޏެވެ.
ސަންފަގެ އުމުރުން 10 ވަރަކަށް އަހަރުގައި މަންމަ އަށް އިތުރު ކުއްޖެއް ލިބޭތީ ނުހަނު އުފަލުން ހުއްޓާ އެއްރެއަކު އޭނާގެ ލޯ ކުރިމަތީގައި މަންމަ އަބަދަށްޓަކާ ލޯ މަރާލީ އެވެ. އެއީ އޭނާ ފޫޅުމަޔަކަށްވާން ފޫގަޅާލި ހިސާބެވެ.
އޭރު މަނަދޫގައި 'ފޫޅުމާ ފޮށި' އޮންނަ ފޫޅުމަޔަކީ ސަންފަގެ ބައްޕަ ފަރާތުގެ މާމަ މަރުހޫމާ ހައްވާ މުހައްމަދު އެކަނި ކަމަށްވެއެވެ. ފޫޅުމާކަން ދަސްކުރީ އެމާމަގެ ފަރާތުންތޯ އަހާލުމުން ސަންފަ ބުނީ "އަޅުގަނޑު މަންމަގެ މަރާ ގުޅިގެން އަޅުގަނޑު މިކަމާ ކުރިމިލީ. އަމިއްލަ ގޮތުން ނ. ވެލިދޫއަށް ގޮސް ހަ މަސް ދުވަހުގެ ފޫޅުމާ ކޯހެއް ހެދީ. މިކަމަށް ޝައުގުވެރިވީ މާމަގެ ފަރާތަކުންވެސް ނޫން" ސަންފަ މަންމަ ނިޔާވި ގޮތް ޒީޓައިމްސް އަށް ކިޔައިދެމުން ބުންޏެވެ.
"މަންމަ ބަނޑުގައި ރިހިފަ ނުވިހާ މަރުވީ. އެކަކަށްވެސް ވީގޮތެއް ނޭނގޭ އޭރަކު. އޭރު ތިބި ފޫޅުމައިން ބުނީ ރިހުން މަޑުވަން ފެށީމާ މިހާރު ވިހަން ކައިރިވެއްޖެއޭ. ދެން ކިޔައިފި އެކޮޔަށް ނިދެނީއޭ ކަލޭމެން ދުރަށްދާށޭ އިހަށް. އަޅުގަނޑު ހަމަ ހަނދާން ހުރޭ އެދިޔަ ގޮތަށްގޮސް މަންމަ މަރުވީ. ދެން އެހެންވެ އަޅުގަނޑު ބޭނުންވީ މީ ބަލިވެ އިނުމާ ގުޅިގެން ހިނގާފަ އޮތް ކަމަކަށްވާތީ މަންމަ މަރުވާން ދިމާވި ސަބަބު ހޯދަން. އަޅުގަނޑު ކިޔެވީމަ މިހާރު އިނގޭ ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހީގަ ޕްރޮޓީންސް ގިނަވެގެން، ލޭގެ ޕްރެޝަރު މަތިވެ ފިޓްޖެހިގެން މަންމަ މަރުވީ." ސަންފަ ދެކޭގޮތް ހިއްސާ ކުރިއެވެ.
ހުރިހާ ޝުކުރެއް ދަރިންނަށް: މިކަމުގައި ދެމިހުރެވުނީ ކުދިންގެ ހިތްވަރުން
ސިއްޙީ މަރުކަޒުން ވަޒީފާ ލިބިގެން އެތަނުގައި 18 އަހަރު ވަންދެން މަސައްކަތް ކުރިއިރު ސަންފަ ބުނީ މަސައްކަތުގައި ދެމި ހުރެވުނީ ދަރިންގެ އެހީތެރިކަމުން ކަމަށެވެ. އެކުދިން ގޭތެރޭގެ ކަންކަން ކޮށްދޭތީ ބޭނުންހާ ގަޑިއެއްގައި ވަޒީފާއަށް ނިކުމެވެނީ ކަމަށެވެ. "ގޭތެރޭގައި އޭރުގައި ދެ އަންހެން ދަރިންވެސް ތިބި ކާއެތިކޮޅު ކެކޭވަރަށް ބޮޑުވެފަ. އެހެންވީމަ އޭރު އެވަރުގެ ބޮޑު އިންސާނީ ހިދުމަތެއްގައި އުޅެވުނީ." ފިރިހެން ދަރިއަކާއި ތިން އަންހެން ދަރިންގެ މަންމަ ސަންފަ ބުންޏެވެ.
ހަތަރު ދަރިންނާ ފިރިމީހާގެ ކަންކަން ބަލަހައްޓަމުން ހަމަޖެހޭ ދިރިއުޅުމެއް ވޭތުކުރަމުން އައި ސަންފައަށް ހަޔާތުގައި ދެން އެންމެ ދެރަވި ކަންތައްވެސް ގުޅިފައި މިއޮތީ ފޫޅުމާ ކަމާއެވެ. ސަންފަ މީހަކު ވިއްސަން ދާން ނިކުތް ރެއެއްގައި އޭނާގެ ހަތަރު ދަރިންގެ ދޮންބައްޕަ އޭނާ ވަރިކުރި ރެއަކީ ވަރަށް ދެރަވި ރެއެއް ކަމަށް ސަންފަ ބުންޏެވެ. ފިރިމީހާ ވަރިކުރިއިރު އެންމެ ހަގު ދަރިފުޅުގެ އުމުރުން ވާނީ އަށެއްކަ އަހަރުކަމަށާއި، ހަތަރު ދަރިންގެ ބައްޕަ ކުރިން ނިޔާވިކަމުގައިވިއަސް ހިތްވަރު އެލުވާ ނުލާ އުޅެވޭވަރުގެ ސާބިތުކަން ސަންފަގެ ކިބައިގައި އޭރުވެސް ހުރިކަން އޭނާގެ ވާހަކަތަކުން އެނގެއެވެ.
"އެއްރެއަކު އަޅުގަނޑު ނިކުންނަނިކޮށް އިނދެގެން އުޅުނު މީހާ ބުނީ ކޮންތާކަށްހޭ ދަނީ. މީހަކު ބަނޑުގަ ރިހޭތީ ބަލާ އައީމައޭ ބުނީމަ ބުނީ ނުދެވޭނެއޭ. އަޅުގަނޑު ބުނީ ދެވޭނެއޭ. އޭނާ ބުނީ ކިހިނެތްހޭ ހަދާނީ ދެން. އަޅުގަނޑުބުނީ ހަދާނެ ގޮތެއް ހަދާށޭ. ނިކުމެގެން ދަނިކޮށް ބުނެފި ތިހިރީ ވަރިކޮށްފައޭ. ވަރަށް ދެރަވި ދުވަހެއް އެއީ. އިންސާނީ ހިދުމަތެއްގައި ހުރިމީހެއް އަޅުގަނޑުމީ. ބަނޑުގައި ރިހިރިހި އޮތް މީހެއް ދޫކޮށެއް ނުލެވޭނެއެއްނުން. އަޅުގަނޑު ދިޔައީ ދިޔަ ގޮތަށް. އެރޭ އެމީހާ ވިއްސާފަ އައިސް ނުވެސް ނިދުނު ދެރަވިވަރުން" ސަންފަ ބުންޏެވެ.
މާކަނޑުގައި މެންދަމުގައިވެސް މާބަނޑު މީހުން ވިއްސަން!
އިހުގައި މީހުން ވިއްސާއުޅުނު ދަތި އުނދަގޫ ހާލަތްތައް ކިޔައިދެމުން ސަންފަ ބުނީ ބައެއް ފަހަރު އެއް ރަށުން އަނެއް ރަށަށް ވިހަންގެންދާ "މާބަނޑު މީހުން ގޮވައިގެން ދަންވަރުވެސް ދަތުރު ކުރަންޖެހޭ. ބަނޑުގައި ރިއްސަން ފަށާފަ ވަރަށް ހާލުގައި ފިޓްޖެހިފަ އޮތް މީހެއް ގޮވައިގެންވެސް ދިޔައިން. ރަށަކަށް ގެންދަންޏާ އާއިލާގެ އެހީތެރިއެއްވެސް ދޭނެ ސިއްހީ މަރުކަޒުން. ބައެއް ފަހަރު ކަނޑުމަތީގަވެސް ހުންނާނެ ވިއްސާފަ. އެވަރަށް ތައްޔާރުވެގެން ސާމާނާ އެކީގަ ދަނީ."
އަދި އެހެން ހަނދާނެއް އާ ކުރަމުން ސަންފަ ބުނީ "ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހީގައި ފްރޮޓީން ގިނަވެގެން ލޭގެ ޕްރެޝަރު މަތިވެގެން ވިއްސަން ދިޔަ މީހެއްގެ ގެއެއްގައި އެއްރޭ ނިދަންވެސް ނިދިން. އޭނައަށް ހަކުރު ކެއުން މަނާ ކުރިން. ލޮނު ކެއުން މަނާ ކުރިން. އެފަކީރު ފެން ބަތްޕެންކޮޅެއް ކައިގެން ވިހަންވަންދެން އުޅުނީ. އިރާދުކުރެއްވިއްޔާ އެމީހާ ސަލާމަތުން ވިއްސިން. ދަރިފުޅުގެ ހާލުވެސް ރަނގަޅު. މިތާކު އޮޕަރޭޝަން ކުރުމާއި ކަންކަމެއް އޭރަކު ނޯވެ" ކަމަށެވެެ.
ސަންފަ ބުނީ މީހަކު ވިއްސުމުގެ ތެރޭގައި ދެރަވާވަރު ކަމެއް ދިމާވީ އެންމެ ފަހަރަކު ކަމަށާއި "އަލަށް ބަނޑުބޮޑުވި މީހެއް. އެކޮޅު ކޮޅުން ހުރި ކުއްޖެއް. ވިހަން މާލެ ތަނަކަށްދާން ބުނީމަވެސް ނުގޮސް ތިބީ. އެކުއްޖާއެއް ނުވިއްސުނު. ދަރިފުޅު މަރުވީ ބަނޑަށް. މަރުވިފަހުން ވިއްސުނީ. އެއީ ވަރަށް ދެރަވި ދުވަހެއް" ކަމަށެވެ.
"ތުއްތު ކުއްޖާ އެކޮޅު ކޮޅުން އޮއްނާތީ ވަރަށް އުނދަގުލުން ވިއްސި މީހުންވެސް ތިބޭނެ. އޭރުވެސް ކިޔެވީމަ އިނގޭ އެކޮޅު ކޮޅުން ހުއްޓަސް. ހުރަހަށް ހުއްޓަސް. އޭރަކު ސިޒޭރިއަނެއް ނެހެދޭނެ. އެހެންވީމަ ﷲ ގެ ކުޅަދުންވަންތަ ކަމުން ވިހެއްޔާ ވިހޭ ނުވިހެއްޔާ ނުވިހޭ އޭރު އޮންނަނީ. މިހާރު ސްކޭންތައް ހަދާ، އޮޕަރޭޝަންތައް ހަދާ، އެ ފަސޭތައް އެބަހުއްޓެއްނުން. އޭރާ މިހާރުގެ ތަފާތުތައް ފާހަގަ ކުރަމުން ސަންފަ ބުންޏެވެ.
ސަންފަ ބުނީ އޭރު ފޫޅުމައިންދެކެ މީހުން ވަރަށް ލޯބިވާ ކަމަށާއި މީހުން ވަރަށް އުފާވާ އެއްޗެހި ބުނާނެ ކަމަށެވެ." އަޅުގަނޑު ވިއްސާފަ ތިބޭ މީހުންނަށް ސަންފަދައްތަ ލޮލަށް ފެނިލިޔަސް ވަރަށް އުފާވޭ. ހިތްހަމަޖެހޭ ބަސްތައް ބުނެލީމަ ވަރަށް އުފާވޭ."ސަންފަ ހިތްހަމަޖެހުމާއި އެކު ފާހަގަ ކުރިއެވެ.
