18 އަދި 19 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ބައެއް މެންބަރުން، އިންތިޚާބުވި ޕާޓީ ނޫން އެހެން ޕާޓީތަކަށް އެއިރު ވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. މިގޮތަށް ޕާޓީ ބަދަލުކުރުމުގައި ކޮރަޕްޝަން އެކުލެވޭކަމަށް އަޑު ފެތުރިފައިވެއެވެ. މެންބަރުން ބޭނުންއިރަކު ބޭނުންގޮތަކަށް ޕާޓީއިން އަމިއްލައަށް ވަކިވެ އެހެނިހެން ޕާޓީތަކަށް ބަދަލުވުމަކީ އިންސާފުވެރި ގޮތެއް ނޫންކަމަށް ބުނާ މީހުންވެސް އުޅެއެވެ. އެއީ ޕާޓީއިން ބުރަމަސައްކަތްކޮށް ބޮޑު ހޭދައެއް ކެމްޕެއިނަށް ކޮށްގެން ހޮވުމަށްފަހު އެހެން ޕާޓީއަކަށް ބަދަލުވުމުން ޕާޓީ އަށް ލިބޭ ގެއްލުން ބޮޑުވުމުންނެވެ. އަދި ހަމައެއާއެކު މެންބަރުންނަށް މިނިވަންކަން އޮންނަންޖެހޭކަމާއި މެންބަރުން ބޭނުން ޕާޓީއެއްގައި ތިބެވެން ޖެހޭނެކަމަށް ގަބޫލުކުރާ ބަޔަކުވެސް އުޅެއެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ވިސްނުމާއި ޚިލާފުވެގެން ޕާޓީއިން ވަކިކުރާގޮތަށް އޮތުމަކީ އިންސާފެއް ނޫންކަމަށް އެފަދަ ފަރާތްތަކުން ދަނީ ބުނަމުންނެވެ.
ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުޢިއްޒުގެ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހުޅުދޫ ދާއިރާގެ ޕީއެންސީގެ މެންބަރު މުހައްމަދު ޝާހިދު ޤާނޫނު އަސާސީއަށް އިސްލާހު ހުށަހެޅުއްވީ ސިޔާސީ ޕާޓީއަކުން މަޖިލިސް އިންތިޚާބުގައި ވާދަކޮށްގެން އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު އެ ދައުރުގެ ތެރޭގައި ޕާޓިއިން ވަކިވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ ޕާޓީއިން ވަކިކޮށްފިނަމަ ނުވަތަ އެހެން ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރަކަށް ވެއްޖެނަމަ އެ މީހަކު މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެއެވެ. އަމިއްލަގޮތުން ވާދަކޮށްގެން އިންތިޚާބުވި މެންބަރެއް ސިޔާސީ ޕާޓީއަކާ ގުޅިއްޖެނަމަ އެމެންބަރެއްގެ ގޮނޑި ގެއްލޭނެކަމަށްވެސް މި އިސްލާހުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. މިބިލުގެ ފުރަތަމަކިއުން މިއަދު އިއްވުމަށްފަހު ބިލުގެ ބަހުސް ނިންމައި ކޮމިޓީއިން އިތުރު ބަދަލެއް ގެނެސްފައި ނުވެއެވެ. ޤާނޫނު އަސާސީއަށް ބަދަލުގެނައުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި ނެގި ވޯޓުގައި ހާޒިރުވެ ތިބި 91 މެންބަރުންގެ ތެރެއިން 78 މެންބަރުން ވަނީ ފެންނަކަމަށް ވޯޓު ދީފައެވެ. ނުފެންނަކަމަށް ވޯޓު ދިނީ 13 މެންބަރުންނެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނުނުއަސާސީއަށް 6 ވަނަ އިޞްލާޙު ގެނައުމުގެ މިބިލު ރައީސް ވަނީ މިރޭ ތަސްދީޤުވެސް ކުރައްވާފައެވެ.
20 ނޮވެންބަރު 2024 ވީ ބުދަދުވަހު ބޭއްވި 20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 52 ވަނަ ޖަލްސާގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީއަށް ވަނީ މައިގަނޑު ފަސް އިޞްލާޙެއް ގެނަސްފައެވެ. ޤާނޫނުއަސާސީގެ 73 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) އަށް އިތުރުކުރި ބަދަލުގައިވަނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް މެންބަރުންގެ ގޮނޑި ގެއްލޭނެ އާ ތިން ހާލަތެއް އިތުރުކޮށްފައެވެ. މިގޮތުން، ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި އިންތިޚާބުވެފައިވާ މެންބަރަކު އެހެން ޕާޓީއަކަށް ބަދަލުވުމުން ނުވަތަ އަމިއްލަގޮތުން ކުރިމަތިލައިގެން އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކު ޕާޓީއަކަށް ބަދަލުވުމުން ނުވަތަ ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު، އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޢުމުރުގެ ތެރޭގައި، ތަމްސީލުކުރާ ޕާޓީއިން އަމިއްލައަށް ވަކިވުމުން ނުވަތަ ޕާޓީއިން ވަކިކުރުމުން އެ މެންބަރެއްގެ ގޮނޑި ގެއްލޭނެއެވެ.
އަދި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 3 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އަދި (ށ) އަށް ވެސް ވަނީ އިސްލާހު ގެނެސްފައެވެ. މި ބަދަލާއެކު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް ގެނެވޭނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ހަތަރުބައިކުޅަ ތިންބައިގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކުންނެވެ. މި އިޞްލާޙުގައި ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާފައިވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ އާކިޕެލަޖިކް ބޭސްލައިންތަކުގެ ތެރޭގައިވާ ބިމާއި، ޖައްވާއި ކަނޑާއި، ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި މިބުނެވިދިޔަ ބޭސްލައިންތަކުން ފެށިގެން ބޭރުގައިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދީ ކަނޑާއި އެ ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި، އެ ކަނޑާ ގުޅިފައިވާ ޖައްވެވެ.
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 115 ވަނަ މާއްދާގެ (ބ) އަށް ގެނެވުނު އިޞްލާޙާއެކު، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބާރުތައްވެސް ވަނީ ފުޅާކުރެވިފައެވެ. މިގޮތުން، ދައުލަތުގެ މައިގަނޑު ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައެޅުމާއި، ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކަށް އިރުޝާދު ދިނުމާއި، ޤައުމީ ތަރައްޤީގެ ޕްލޭންތަކާއި ތަޞައްވުރުތައް އެކަށައެޅުމުގެ ބާރު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް މި އިޞްލާޙުގެ ދަށުން ލިބިދެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 251 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އަށް ގެނެވުނު އިޞްލާޙުގެ ދަށުން، އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން، ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ފަރާތްތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދުގެ އެއްވެސް ބައެއް އަސްކަރީ ބޭނުމަކަށް ބޭނުންކުރުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ފާސްވެގެންނެވެ. ނަމަވެސް، އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ހިންގޭ އަސްކަރީ ތަމްރީނުތަކުގައި ބައިވެރިވުން މީގެން އިސްތިސްނާވެއެވެ.
މީގެއިތުރުން މި ބިލުގައި ޤާނުނުއަސާސީގެ 262 ވަނަ މާއްދާގެ (3) ވަނަ ނަންބަރުގެ ފަހަތަށް ވަނީ 2 ނަންބަރު އިތުރުކުރެވިފައެވެ. މިގޮތުން، ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދަށް ބަދަލު ގެނައުމާ ގުޅޫ ބިލެއް ނުވަތަ ޤާނޫނުއަސާސީއަށް ގެނެވޭ އިސްލާހަކާ ގުޅޭ ބިލެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރުމުން ރައްޔިތުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތު އޮތްތޯ ބެލުމަށް އާންމު ވޯޓެއް ނަގަން ވާނެ ކަމަށްވަނީ ބަޔާންކޮށްފައެވެ.
މެންބަރުންގެ ގޮޑި ގެއްލޭގޮތަށް ގެނައި އިސްލާހަށް އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީއިން ވަނީ ދެކޮޅު ހަދާފައެވެ. މިއީ މެންބަރުން ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ގޮތުން ސަރުކާރުން ކުރި ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އިދިކޮޅުން ވަނީ ސިފަކޮށްފައެވެ.
