ބަނޫ ޝައިބާން ގަބީލާއަށް ރަސޫލާ ﷺ ވަޑައިގަތީ އަބޫބަކުރުގެފާނު ގޮވައިގެންނެވެ. ގަބީލާއަށް ވަޑައިގެން ސަލާމްކުރެއްވުމަށް އަބޫބަކުރުގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. 'އޭ ރަސޫލާ ﷺ އެވެ. އަރަބީންގެ މެދުގައިވާ އެންމެ މާތް، އެންމެ އިހުތިރާމް ލިބިގެންވާ އަދި އެންމެ ވިސްނުން ރަނގަޅު ގަބީލާއަކީ ބަނޫ ޝައިބާންއެވެ. އެމީހުންގެ ދީލަތިކަމާއި އިޚުލާސްތެރިކަން ދައްކާދޭ އެތައް ބަޔަކުވެއެވެ.'
މިގޮތަށް ވާހަކަދެއްކެވުމަށްފަހު އަބޫބަކުރުގެފާނު، ރަސޫލާ ﷺ އެމީހުންނަށް ތަޢާރަފްކޮށްދެއްވިއެވެ. ދެން އެމީހުން ދެންނެވިއެވެ. 'ކިހިނެއްވީތޯއެވެ؟' ޖަވާބުގައި ރަސޫލާ ﷺ ވިދާޅުވިއެވެ. 'އަހަރެމެން މިތަނަށް މިއައީ ﷲ އަށް އެކަނި އަޅުކަންކުރުމަށް ތިޔަބައިމީހުންނަށް ދައުވަތުދޭށެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުން ބާތިލް ކަލާނގެތައް ދޮގުކުރާށެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުން އަހަރެމެން ބަލައިގަނެ ތިޔަބައިމީހުންނާއެކު ގެންދާށެވެ. ޤުރައިޝުންގެ ގޮތްދޫނުކުރުމާހުރެ، އަހަރެމެންނަށް ﷲ ގެ ބަސްފުޅު މިތަނުގައި ފެތުރޭނެގޮތެއްނެތެވެ. ﷲ އަކީ ފުދިވޮޑިގެންވާ އަދި ޙަމްދުލިބިވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.' ޝައިބާން ގަބީލާގެ މީހުން އިތުރަށް ސުވާލުކުރުމުން ރަސޫލާ ﷺ އަންފާލު ސޫރަތުގެ ބައެއް އާޔަތްތައް ކިޔަވައި ވިދާޅުވިއެވެ.
ދެން ބަނޫ ޝައިބާންގެ ވެރިޔާ ދެންނެވިއެވެ. 'ކަލޭގެފާނު ތިޔަވަޑައިގަތީ ހެޔޮކަމާއެކުގައެވެ. ކަލޭގެފާނު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ތިޔަ ގޮވައިލެއްވީ އެންމެ ފުރިހަމަ އަޚުލާގަށެވެ. އަދި ޤުރައިޝުން ވަނީ ކަލޭގެފާނާބެހޭގޮތުން ދޮގުހަދާފައެވެ.' ދެން މިގަބީލާއިން ދުވަސްވީ މީހަކު ތެދުވެ ވާހަކަދެއްކިއެވެ. އޭނާ ފާހަގަކުރިގޮތުގައި އެމީހުން އެކަލޭގެފާނަށް ބައިއަތުހިފުމުގެ ކުރިން އެމީހުންގެ މެދުގައި މަޝްވަރާކުރަންޖެހެއެވެ. އެއަށްފަހު އެމީހުން އެނބުރި އަންނާނެކަމުގައި އޭނާ ބުންޏެވެ. ދުވަސްވީ މީހާ ދެއްކި ވާހަކަތަކަށް އެމީހުންގެ އަސްކަރީ ކޮމާންޑަރު މުތަންނަ އިބުނު ހާރިސާވެސް އެއްބަސްވިއެވެ.
ޚަޒުރަޖު ގަބީލާ
މަދީނާގައި މައިގަނޑު ތިން ގަބީލާއެއް އޮތެވެ. އެއީ އަރަބީންގެ މެދުގައި އޮތް ދެގަބީލާ ކަމުގައިވާ އައުސް ގަބީލާއާއި ޚަޒުރަޖު ގަބީލާއާއި ޔަހޫދީންގެ މެދުގައި އޮތް ގަބީލާތަކެވެ. ޔަހޫދީންގެ މެދުގައި އޮތް ތިން ގަބީލާއަކީ ބަނޫ ނަޟީރުއާއި ބަނޫ ޤައިނުޤާއާއި ބަނޫ ޤުރައިޘާއެވެ.
މަދީނާއަކީ ގަދީމީ ރަށެއް ނޫނެވެ. މިދުވަސްވަރު މުޅި ހިޖާޒު ކަރައިގައި ޔަހޫދީން އުޅުނީ ހަމައެކަނި މަދީނާގައާއި ޚައިބަރުގައެވެ. ތަންކޮޅެއް ދުރުން ޔަމަނުގައިވެސް ކޮންމެވެސްވަރަކަށް ޔަހޫދީން އުޅުނެވެ. މަދީނާއިން ބަޔަކާއި ރަސޫލާ ﷺ އާ ފުރަތަމަ ބައްދަލުވީ އަބޫ ޠާލިބުގެފާނު އަވަހާރަވި އަހަރުއެވެ. އެފަހަރު ބައްދަލުވި މީހުން އިސްލާމް ދީން ގަބޫލުކުރިއެވެ. އެމީހުން އިސްލާމްވާން ޖެހުނު މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ބުޢާޘް ހަނގުރާމައެވެ. މިއީ އައުސް ދަރިކޮޅާއި ޚަޒުރަޖު ދަރިކޮޅާދެމެދު ހިނގި ދިހަ އަހަރުވީ އަހުލީ ހަނގުރާމައިގެ ނިމުމެވެ. އެއީ ކުދިކުދި ކަންކަމުގައި އެމީހުންގެ މެދުގައި ހިނގި ހަނގުރާމައެކެވެ. ބުޢާޘް ހަނގުރާމަ ހިނގީ ރަސޫލާ ﷺ ހިޖުރައަށް ވަޑައިގަތުމުގެ ހަތަރެއް ނުވަތަ ފަސް އަހަރުކުރިންނެވެ.
ޞަޙީޙް ބުޚާރީގައި ޢާއިޝަތުގެފާނު ރިވާކުރައްވައެވެ. 'ބުޢާޘްގެ ދުވަހަކީ ﷲ ރަސޫލާ ﷺ އަށް ދެއްވި ހަދިޔާއެކެވެ. ބުޢާޘްގެ ސަބަބުން އެމީހުންގެ އެކުވެރިކަން ގެއްލި އެމީހުންގެ ވެރިންތައް މަރުވެދިޔައެވެ.' މިހަނގުރާމައިގައި އައުސް އަދި ޚަޒުރަޖު ވަންހައިގެ ދޮށީ އުމުރުގެ ގިނަ ވެރިންތައް މަރުވެދިޔައެވެ. އެހެންވެ އެމީހުން ތިބީ އާކަމަކަށް އެދިއެދިއެވެ. އެއީ އެމީހުންގެ ހަޔާތަށް މާނައާއި މަގުސަދެއް ދައްކާނޭ ކަމެކެވެ. މިހަނގުރާމައިގައި ސަލާމަތްވި ދޮށީ އުމުރުގެ އެކަކީ ޢަބުދުﷲ އުބައްޔު އިބުނު ސަލޫލުއެވެ. އޭނާއަކީ މުނާފިގުންގެ ވެރިޔާއެވެ.
އައުސް ވަންހައާއި ޚަޒުރަޖު ވަންހައިގެ މީހުންނާ ރަސޫލާ ﷺ ބައްދަލުކުރެއްވުމުގެ ކުރިން މަދީނާއަށް އިސްލާމް ދީނުގެ ވާހަކަތައް ފޯރިކަމުގެ ހެކިތައް ހުއްޓެވެ. އެފަދަ އެއް ހެއްކަކީ ސުވައިދު އިބުނު އަލްޞާމިތުގެ ވާހަކައެވެ. އޭނާއަކީ ޚަޒުރަޖު ވަންހައިގެ ޅެންވެރިއެކެވެ. ބުޢާޘް ހަނގުރާމައިގެ ކުރިން ސުވައިދު ޙައްޖުގެ އަޅުކަމަށް މައްކާއަށް ދަތުރުކުރިއެވެ. އޭރު ރަސޫލާ ﷺ ސިއްރިޔާތުގައި ދީނަށް ގޮވައިލައްވަމުން ގެންދެވިއެވެ. ސުވައިދަށް ރަސޫލާ ﷺ އާ ބެހޭ ޚަބަރު ލިބިފައިވާތީ އޭނާ ޙައްޖު ދަތުރުގައި އެކަލޭގެފާނާ ބައްދަލުކުރެއްވިއެވެ. އަދި ރަސޫލާ ﷺ އަރިހު އޭނާ ދެންނެވިއެވެ. 'ކަލޭގެފާނު ވަރަށް މޮޅު ބަސްފުޅު އިއްވާކަމުގެ ވާހަކަ އެހީމެވެ. ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާފަދަ ބަސްފުޅު އަޅުގަނޑަށް އެނގެއެވެ.' ދެން ރަސޫލާ ﷺ އެދިވަޑައިގަތުމުން ސުވައިދު ޅެން ކިޔައިދިނެވެ. ސުވައިދުގެ ޅެން އެއްސެވުމަށްފަހު ރަސޫލާ ﷺ ވިދާޅުވިއެވެ. 'ތިޔަ ޅެންތައް ރަނގަޅެވެ. އެކަމަކު ތިމަންކަލޭގެފާނު މިވިދާޅުވާ ބަސްފުޅުތައް ތިޔަށްވުރެ މާރަނގަޅެވެ.' ދެން ސުވައިދު އެކަމަށް އެދުމުން ރަސޫލާ ﷺ ކީރިތި ޤުރްއާން ކިޔަވައި ވިދާޅުވިއެވެ. ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ އަޑު އިވި އެބަސްފުޅުގެ ފުރިހަމަކަމުން އޭނާ ހައިރާންވިއެވެ. އަދި އޭނާ ރަސޫލާ ﷺ ދެންނެވިއެވެ. 'އަޅުގަނޑު ތިޔާމެދު ވިސްނާނަމެވެ. ތިޔައީ ވަރަށް ފުން އެއްޗެކެވެ.' ފަހުން ބުޢާޘް ހަނގުރާމައިގައި ސުވައިދު މަރުވިއެވެ. ފަހުން އޭނާގެ ފަރާތުން މީހުން ބުނިގޮތުގައި އޭނާ މަރުވީ މުސްލިމެއްގެގޮތުގައެވެ.
ރަސޫލާ ﷺ މައްކާގައި ދީނަށް ގޮވައިލައްވަން ފެއްޓެވި ދުވަސްވަރު ޚަޒުރަޖު ވަންހައިގެ ޒުވާނަކާ އެކަލޭގެފާނު ބައްދަލުކުރެއްވިކަމުގައިވެއެވެ. އެމީހާ ވަގުތުން އިސްލާމް ދީން ގަބޫލުނުކުރީ އޭނާ ނިސްބަތްވި ގަބީލާގެ ވެރިޔާ އެކަން ހުއްޓުވުމުންނެވެ. ގަބީލާގެ ވެރިޔާ ޒުވާނާއާ މުޚާޠަބުކޮށް ބުންޏެވެ. 'މިމީހާ ދައްކާ ވާހަކައަކަށް ކަލޭ ބަލާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.' މިޒުވާނާވެސް މަރުވީ ބުޢާޘް ހަނގުރާމައިގައެވެ. މަރުމަތީގައި އޭނާ ތަސްބީހަ ކީކަމުގައިވެއެވެ.
އެއްވެސް ކަހަލަ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލުމުގެ މާކުރިން މަދީނާއަށް އިސްލާމް ދީން ފޯރާފައިވާކަން ތާރީޚުން އެނގެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ފާހަގަކުރެވޭވަރަށް މަދީނާއިން މީހުން އިސްލާމް ދީނަށް ވަދެފައިވަނީ ދީނަށް ގޮވައިލެއްވުމުގެ ދިހަވަނަ އަހަރުއެވެ. އެއީ އަބޫ ޠާލިބުގެފާނު އަވަހާރަވީ އަހަރުއެވެ. މިނާގައި ރަސޫލާ ﷺ ޙައްޖުވެރިންނާ ބައްދަލުކުރައްވައި ދީނަށް ގޮވައިލައްވައި އެކަލޭގެފާނަށް ރައްކާތެރިކަން ދެއްވުމަށް އެދިވަޑައިގަންނަވަމުން ގެންދެވިއިރު ޚަޒުރަޖު ވަންހައިގެ މީހުންނާ ބައްދަލުކުރެއްވިއެވެ.
ނުނިމޭ..
ނޯޓް: މިއީ ޑރ. ޔާސިރު ޤާޟީ އެމެރިކާގެ ޓެނީސީ ސްޓޭޓްގެ މެމްފިސްގައި 2011 ވަނަ އަހަރުގެ އެޕްރީލް މަހުން ފެށިގެން 2015 ވަނަ އަހަރުގެ މާރިޗު މަހަށް ގެނެސްދެއްވި ސިލްސިލާ 'ރަހުމަތައްލިލްޢާލަމީން' ގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. އެމެރިކާގެ ޢިލްމުވެރިއެއްކަމަށްވާ ޢަބްދުއްރަޙުމާން ޖަންގު ހުށަހަޅުއްވާފައިވާ ސީރާއިން މިތަރުޖަމާއަށް އިތުރު ފުރިހަމަކަމެއް ގެނެސްދީފައިވާނެއެވެ. މިސީރާ ދިވެހި ބަހުން އެކުލަވާލީ އަޙުމަދު ފަޔާޟު ޙަސަންއެވެ. ރަމަޟާން މަހުގެ ކޮންމެ ދުވަހަކު 'ޒީޓައިމްސް' ވެބްސައިޓް މެދުވެރިކޮށް މި ސީރާގެ ބައިތައް ވަނީ ގެނެސްދީފައެވެ.
