ހިސާބު ޢިލްމު ފަދަ މުހިންމު ޢިލްމެއް ދުނިޔެއަށް ތަޢާރަފް ކުރުމުގައި މުސްލިމުން ކުޅެފައިވާ ރޯލަކީ އެއްވެސް މުސްލިމަކަށް އޮޅިފައިވާނެ ކަމެއް ނޫންކަން ކަށަވަރެވެ. އަދި މިކަމަކީ މިވަގުތު ދުނިޔޭގެ މިފަދަ ދާއިރާތަކުން ކުރިއަރާފައިވާ މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ވެސް މުސްލިމުންނަށް ގިނަގުނަ ތަޢުރީފު ލިބޭ ކަމެކެވެ. މުސްލިމުން އިންސާނިއްޔަތަށާއި ދުނިޔެއަށް ތަޢާރަފު ކުރި ހިސާބު އަދި ނުޖޫމީ ޢިލްމުގެ ބާވަތްތަކާއި، ކުރެހުންތެރިކަން އަދި އިމާރާތް ފަރުމާކުރުން ފަދަ ކަންކަމަކީ މިހާރުގެ ދުނިޔެ ހުނަރުވެރިކަމުގެ ރޮނގުން ކުރިއެރުމަށް އެޅުނު މުހިންމު ބިންގާތަކެއް ކަން އެއީ އިލްމީ ރޮނގުން ދުނިޔޭގެ ފުންނާބު އުސް މީހުން ދެބަސްވާކަމެއްވެސް ނޫނެވެ.
މިގޮތުން ހިސާބު އިލްމަށް ނަޒަރެއް ހިންގާލިއަސް މުސްލިމުން ދުނިޔެއަށް ތަޢާރަފް ކޮށްފައިވަނީ ހައިރާންވާފަދަ ކުރިއެރުން ތަކެކެވެ. މިސާލަކަށް ހިސާބުގެ މުހިންމު ނަމްބަރެއް ކަމުގައިވާ ސުމެއް އެއީ އިންޑިއާގެ ސަރަހައްދުން އުފަންވި އެއްޗެއް ކަމަކު އާންމު ގޮތެއްގައި ހިސާބު ޖެހުމުގައި ސުމެއް ބޭނުން ކުރަން މުސްލިމުން ފެއްޓުން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ހަމައެހެންމެ، މުސްލިމު ހިސާބު މާހިރެއް ކަމުގައިވާ މުހަންމަދު އިބުނު މޫސާ އަލްޚަވާރިޒަމީ ގެ މަޝްހޫރު އުފެއްދުމެއް ކަމަށްވާ އަލްޖިބްރާއަކީ ހިސާބު ޢިލްމަށް ލިބިގެން ދިޔަ އާދަޔާ ޚިލާފު ކުރިއެރުމެކެވެ. އަދި ހިސާބު ޢިލްމު ބޭނުން ކޮށްގެން މުސްލިމުން ނުޖޫމީ ޢިލްމަށް ގެނެސްދީފައިވާ ކުރިއެރުންތަކުގެ ތެރޭގައި ވަގުތު ފަސޭހައިން ދަނެގަނެވޭ އާލާތް ތައްޔާރު ކުރުމާއި، އިރު ކޭތަ އަދި ހަނދު ކޭތަ ހިފާނެ ދުވަސްތައް ކުރިއަށް ލަފާ ކުރުމާއި ތަރި އަދި ގުރަހަ ފަދަ ތަކެތި އުޑުގައި ހުންނާނެ ހިސާބު ކުރިއަށް ލަފާކުރުންފަދަ މުހިންމު ކަންތައް ހިމެނެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ވެސް ޚާއްސަ ކުރެހުންތެރިކަމާއި ފަރުމާކުރުން ފަދަ ކަންކަމުން އިންސާނިއްޔަތާއި އަދި ދުނިޔެ ވަނީ މުސްލިމުންގެ ސަބަބުން ނިހާޔަތަށް ކުރިއަރާފައެވެ. މިގޮތުން، އިސްލާމްދީން ފެށިގެން އައިދުވަސްވަރު، ތަފާތު ވައްތަރުގެ ކުރެހުންތަކާއި ފަރުމާކުރުންތައް ވަނީ އާންމުވާން ފަށާފައެވެ. އެކިހިސާބުތަކުގައި މިފަދަ އުފެއްދުންތައް އުފައްދާފައިވަނީ އެމީހުންގެ ވަކި ސްޓައިލެއް ނުވަތަ ވަކިގޮތްތަކެއްގެ މައްޗަށް ތަފާތުކޮށެވެ. މިގޮތުން ތަފާތު ލިޔުންތަކާއި، އެކިވައްތަރުގެ ޑިޒައިންތައް ބޭނުންކޮށްގެން އެއްޗެތި ފަރުމާކުރުން ވަނީ އާންމުވާން ފަށާފައެވެ. އެހެންކަމުން، ހަތްވަނަ ގަރުނުގައި އިސްލާމްދީން ފެށުނީއްސުރެ، ސްޕެއިންގެ އިރުމަތިން ގޮސް އެފްރިކާގެ އުތުރުން ފެށިގެން އޭޝިއާގެ ރަށްތަކާއި ހަމައަށް އިސްލާމްދީން ފެތުރިގެން ދިޔައިރު، އިސްލާމްދީނުގެ މިސަގާފަތް ވަނީ ދުނިޔޭގެ ބޮޑު ސަރަހައްދަކަށް ފެތުރިފައެވެ.
މުސްލިމުންގެ އާދަޔާ ޚިލާފު ކުރެހުންތަކަށް ނަޒަރު ހިންގާލާއިރު އެންމެ ފާހަގަ ކުރެވޭ އެއްކަމަކީ އެތަކެތީގައި ދީނީ ކުލަ ޖެހިފައިވާ މިންވަރެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އިސްލާމީ ކުރެހުންތައް ވަކިން ޚާއްޞަވެގެން ދެއެވެ. އެއްކައުވަންތަ ﷲ ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް އިންސާނަކަށް ނުވަތަ އެއްޗަކަށް އަޅުކަންކުރުމަކީ އިސްލާމްދީން ހުއްދަކުރާކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން އިސްލާމީ ކުރެހުންތަކުގައި ހިސާބު އިލްމު ބޭނުންކުރެވިފައިވަނީ އެފަދަ ކުރެހުންތަކުގައި އެއްވެސް އިންސާނެއް ނުވަތަ އެހެނިހެން މަހްލޫގެއްގެ ސިފަ ނުހިމެނޭ ފަދަ ގޮތަށެވެ.
މިގޮތުން، މުސްލިމު ކުރެހުންތަކަށް ބިނާކޮށް ކުރެހޭ އަދި ފަރުމާކުރެވޭ ތަކެތީގައި މައިގަނޑު ބައްޓަން ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރެވެނީ ވައްބޮޅު، ހަތަރެސްކަން އަދި ތިނެސްކަނަށް ބިނާވެފައިވާ ބައްޓަން ތަކެވެ. މިފަދަ އާދައިގެ ބައްޓަންތައް ތަކުރާރު ކުރެވިގެން ހައިރާންވާފަދަ ލޮލަށް ރީތި އަދި އެކުވެނި ކުރެހުންތައް ފަރުމާކުރެވެއެވެ. މިސާލަކަށް އިސްލާމީ ކުރެހުމާއި ފަރުމާތަކުގައި އާންމުކޮށް ހިމެނޭ ތަފާތު ވައްތަރުގެ ތަރިތަކާއި ކުރެހުމެއްގައި ނުވަތަ ފަރުމާއެއްގައި އެތަކެތި އެތުރިފައިވާ ގޮތަކީ މިދެންނެވުނު މައިގަނޑު ބައްޓަންތަކަށް ބިނާކޮށް ފަރުމާ ކުރެވޭ ތަކެއްޗެވެ. މިގޮތަށް، ވަރަށް އާދައިގެ ދެތިން ބައްޓަމެއް އެތަކެއް ފަހަރު ތަކުރާރުކޮށް ބޭނުން ކުރެވިގެން ފަރުމާކުރެވޭ ފަރުމާކުރުންތަކުން އަންގައިދެނީ މިނިވަންކަމާއި، އެއްވެސް ހައްދެއްނެތި އެތަކެތި ކިތަންމެ ވަރަކަށްވެސް ބޭނުންކުރެވިދާނެ ކަމެވެ. އެހެންކަމުން މިފަދަ ފުރިހަމަ ފަރުމާތަކެއް އެއްޗެތި ޒީނަތްތެރި ކުރުމުގައި ވަރަށްބޮޑަށް ބޭނުންކުރެވިފައިވެއެވެ. އަދި، މިފަރުމާކުރުންތަކުގެ އެންމެ އާދަޔާޚިލާފް އަދި އަޖައިބު ކުރަނިވި އެއްސިފައަކީ އެއް ބައްޓަމެއް އެތަކެއް ފަހަރަކު ތަކުރާރުކޮށް ބޭނުންކުރެވިފައި ވާއިރު ހިސާބުގެ ޖިއޮމެޓްރީގެ ހަމަތަކަށާއި ޒަމާނީ ހިސާބު ޢިލްމުގެ އެހެނިހެން ހަމަތަކަށް އިސްލާމީ ކުރެހުންތައް ފެތޭ ވަރު ބޮޑުކަމެވެ.
މުސްލިމުންގެ ކުރެހުންތަކުގެ ފުރިހަމަ ކަމާއި އެތަކެތީގައި ހިމެނޭ ހިސާބު އިލްމުގެ އެކުވެނި ކަމުން ޒަމާނީ ސައިންސްވެރިންނާއި އަދި ޢިލްމުވެރިންވެސް ހައިރާން ކުރުވައެވެ. މިސާލަކަށް މަތީގައި ހާމަ ކުރެވުނު އާދައިގެ ތިން ބައްޓަން ބޭނުން ކޮށްގެން ފަރުމާކުރެވިފައިވާ އެއް ބައްޓަމަކީ އިނގިރޭސިބަހުން ކްއާޒިކްރިސްޓަލައިން ނަމަކަށް ކިޔާ ބައްޓަމެކެވެ. މިބައްޓަމުގެ އާދަޔާޚިލާފު އެއްކަމަކީ މިފަރުމާގެ ކޮންމެ ހިސާބަކުން ބެލިއަސް އަދި ކޮންމެ ހިސާބަކުން ވައްބޮޅެއްގައި އަނބުރާލިއަސް ލޮލަށް ދައްކުވައިދޭ މަންޒަރަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް ނައަންނަ ކަމެވެ. މިބައްޓަމާބެހޭ ތަފާތު ދިރާސާތައް އެމެރިކާގެ ޕްރިންސްޓަން އަދި ހާވަޑް ޔުނިވަރސިޓީގެ އިތުރުން އިގިރޭސިވިލާތުގެ އޮކްސްފަރޑް ޔުނިވަރސިޓީގެ މަޝްހޫރު ހިސާބު ޢިލްމްވެރިއެއް ކަމަށްވާ ރޮޖަރ ޕެންރޯސްވެސް ވަނީ ދިރާސާ ކޮށްފައެވެ. އަދި މިހާރުވެސް މުސްލިމުންގެ ކުރެހުން ތަކުގައިވާ އާދަޔާ ޚިލާފު ސިއްރުތައް ހިސާބުގެ އަލީގައި ދަސްކުރުމަށް ތަފާތު ދިރާސާތައް ކުރިއަށްދާކަންވެސް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އަހަރެންގެ އަމިއްލަ ޕީއެޗްޑީ ދަރިވަރެއްވެސް މިރޮނގުން ދިރާސާތަކެއް މިވަގުތު ކުރިއަށް އެބަގެންދެއެވެ.
އާއެކެވެ. އިސްލާމްދީން ދުނިޔެއަށް ފާޅުވެ ދުނިޔޭގައި އެދީން ފުރަތަމަ ފުޅާވެގެން ދިޔަ ދުވަސްވަރުގައި ތަފާތު ޢިލްމުގެ ހުނަރުތަކުގެ އެންމެ ފުންނާބު އުސް މީހުންނަކީ މުސްލިމު މާހިރުންނެވެ. މިކަމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި މުސްލިމުން އިސްލާމް ދީނަށް ކުރާ އިހްތިރާމާއި، މުސްލިމުންގެ އަގީދާގެ ވަރުގަދަ ކަމުގެ އިތުރުން މުސްލިމުން ތަފާތު ޢިލްމު އުގެނުމާއި، ދިރާސާކުރުމާއި އަދި އާއީޖާދުތައް ކުރުމަށް އޭރު ފެންބޮވައިގެންފައި ވީމިންވަރު ފާހަގަ ކޮށްލަން ޖެހެއެވެ. އޭރުގެ މުސްލިމު ޢިލްމުވެރިން ޢިލްމު ހޯދުމާއި ޢިލްމު ފެތުރުމުގެ ބޭނުމުގައި ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް ދަތުރުކޮށް ތަފާތު ޢިލްމީ މާހިރުންނާ ޚިޔާލު ބަދަލުކޮށް މަޢުލޫމާތުން ފުރިގެންވާ ލިޔެކިޔުންތައް އެއްކޮށް އުޅުނެވެ.
އިސްލާމީ ދުނިޔޭގައި ހިސާބު ޢިލްމާއި ދީނީވަންތަކަން ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދާ ފަރުމާކުރުންތަކަކީ، އެއްވެސް ބަދަލެއްނެތި ކޮށްފައިވާ ފަރުމާކުރުންތަކަކަށް ވިނަމަވެސް، ފާއިތުވި ގަރުނުތަކުގެ ތެރޭގައި، ހުޅަނގުގެ މާހިރުންވަނީ މިފަދަ ފަރުމާތަކަށް ގިނަގުނަ ތަފާތުކުރުންތައް ގެނައުމަށްފަހު އާންމުންނާއި ހަމައަށް ގެނެސްދޭން ފަށާފައެވެ. އަދި މިހާރަކަށް އައިސް ހުޅަނގުގެ މިފަދަ ކުލަތައް ޖެހިފައިވާ ކުރެހުންތަކާއި ފަރުމާތައް އިސްލާމީ ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުން ވެސް ފެނެއެވެ. މިސާލަކަށް ދުބާއީގައި ކުރެވޭ ބޮޑެތި އާބާދީތަކުގައި އަދި މައްކާގެ ހަރަމްފުޅުގެ ބައިތަކަށް ގެނެވޭ ޒަމާނީ ބަދަލު ތަކުގެ ތެރޭގައި އިސްލާމީ ސަގާފަތް ދައްކުވައިދޭ ފަރުމާތަކަށް ދެވޭ އިސްކަން ކުޑަކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. މިއީ މުސްލިމުން މިކަމާމެދު ފުންކޮށް ވިސްނާލުން މުހިންމު ނުކުތާއެކެވެ.
ނޯޓް: މިއީ ޕްރޮފެސަރ ޑރ.ހަސަން އުގެއިލް ލިޔުއްވައިފައިވާ އަދި ކުރިން ޝާއިޢުކޮށްފައިވާ ލިޔުމެކެވެ.
