ހަނދާނަށް އަންނަނީ 2013 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރުމަހުގެ 5 ވަނަ ދުވަހު އެއިރު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑޮކްޓަރ މުހައްމަދު ވަހީދު ކުރެއްވި އިލްތިމާސެވެ. ޤައުމުގެ އިޖުތިމާޢީ ފޭރާން، މިހާރަށްވުރެ ރަނގަޅު ކުރެއްވުމަށް މަސައްކަތް ކޮށްދެއްވުމަށް ރާއްޖޭގެ މުދައްރިސުންނަށާއި، ސްކޫލްތައް ހިންގަވާ ފަރާތްތަކަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ވަނީ އެދުވަހު އިލްތިމާސްކުރައްވާފައެވެ.
" ރާއްޖެއަށް މިއަދު އެކި ބަދަލުތައް އަންނަމުންދާއިރު، ދަރިވަރުންގެ އުޅުމާއި އަޚްލާޤަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކާމެދުވެސް ވަރަށް ފުންކޮށް ވިސްނަން އެބަޖެހޭ. އެކުދިންނަކީ ރިވެތި އަޚްލާޤެއްގެ މަތީގައި ބޮޑެތިވާ އަދި ސްކޫލްތަކުގެ ވެރިންނަށާއި މުދައްރިސުންނަށާއި، ބޮޑެތި މީހުންނަށް އިޙްތިރާމް ކުރަން ދަންނަ ކުދިބަޔަކަށް ހަދަން އެބަޖެހޭ. އެހެން ނޫންނަމަ، ޤައުމުގެ އަޚްލާޤީ މިންގަނޑުތަކަށް ބަދަލުއައިސް، އަޚްލާޤީ މިންގަނޑުން ބޭރުވެވޭތަން އައުމަކީ، ދުރުގައި އޮންނާނޭ ކަމެއް ނޫން." ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޚިޠާބުގައި ފާހަގަކުރައްވައިފައިވެއެވެ.
އެއީ މީގެ 8 އަހަރު ކުރިއެވެ. އެދުވަހު އެވިދާޅުވި ހާލަތަށް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. ނޫސްތަކުގައި ފެތުރެމުންދާ ޚަބަރުތަކަށް ބަލާލިކަމުގައިވިއަސް މިކަން ޔަގީންވެއެވެ. ސްކޫލުގައި ކިޔަވަމުންދާ ދަރިވަރުން މަސްތުވާތަކެތީގެ އަވާގައި ޖެހި ކިޔެވުމާދުރުވެ ކުށަށް އަރައިގަންނަ ވާހަކައަކީ އާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ސްކޫލުގައި ކިޔަވަމުން ދަނިކޮށް ބަނޑުބޮޑުވެ ވިހެއުމާ ހަމައަށް ދިޔައީ ކިތައްކުދިން ހެއްޔެވެ. މާރާމާރީގައި ބައިވެރިވެ ކުށުގެ ވެށިން ހައްޔަރުކުރީ ކިތައް ކުދިންބާއެވެ. މީހުން ރަހީނުކުރުމާ ބޮޑެތި ވައްކަމާއި ޖަރީމާތައް ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވި ކުދިންގެ އަދަދަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ. މިކަންތައްތަކާމެދު ވިސްނަނީ ކިތައްމީހުން ހެއްޔެވެ.
ތިރީގައި މިހިމަނާލަނީ އިޖްތިމާއީ ފޭރާން ރަނގަޅުކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ބައެއް ކަންތައްތަކެވެ.
- ބޯހިޔާވަހިކަން:
އެއްކޮޓަރިއެއްގައި ތޮއްޖެހިގެން އުޅެންޖެހުން މިއީ ކުދިން ކުށުގެވެއްޓަށް ހުށަހެޅުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑުވާކަމެކެވެ. ގޭތެރޭގެ މާހައުލުން ބޭރުގައި ރައްޓެހިންނާއެކު ގިނަވަގުތު ހޭދަކުރަން ފެށުން މިއީ ކުދިންގެ އުޅުމަށް އޭގެ ނޭދެވޭ އަސަރުކުރާ ކަމެކެވެ. ނުރަނގަޅު ރައްޓެހިންތަކަކާ ދިމާވެއްޖެނަމަ މަގުއޮޅޭގޮތް ދިމާވެއެވެ. ހާލުގައި އުޅޭ އާއިލާތަކަށް ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ފުރުސަތު މަގުފަހިކޮށްދޭން އެބަޖެހެއެވެ. އާއިލީ މައްސަލަތަކުން ކުދިން ސަލާމަތްވެ އުފާވެރި މާހައުލެއްގައި ދިރިއުޅުމުގެ ފުރުސަތު ކުދިންނަށް ހޯދައިދެވޭނީ އެއިރުންނެވެ.
- އިސްލާމްދީނަށް އަހުލުވެރިކުރުވުން:
އިސްލާމްދީނާއި މެދު ދަރިންގެ ހިތްތަކުގައި ލޯބިއުފެދޭނެގޮތަށް ކުޑައިރުއްސުރެ މަސައްކަތްކުރަމާ ހިނގާށެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި އަންގަވާފައިވާ ރިވެތި ސިފަތަކުން ޒީނަތްތެރި ވެފައިވާ ކުދިންތަކަކަށް ވެއްޖެނަމަ ކުށުގެ މާހައުލާ ދުރުވުމުގެ ފުރުސަތުބޮޑެވެ.
- ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް އަވަސްކުރުން
ކުށުގެ ވެށިން ކުދިން ސަލާމަތް ކުރުމަށް ދޭންޖެހޭ ފަރުވާ ނުދެވި ލަސްވުން މިއީ ބެލެނިވެރިންގެ ކަންބޮޑުވުމެކެވެ. މިގޮތުން މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ ކުދިންނަށް ރިހިބިލިޓޭޝަން ފަރުވާދޭން ބޭނުންވާއިރު އެފަދަ ފަރުވާދޭ ސެންޓަރުތަކުން ޖާގަނުލިބި ގިނަދުވަސްވުން މިއީ ކަންބޮޑުވުމެކެވެ. ފަރުވާ އަވަހަށް ލިބޭނެ ގޮތެއް ހަމަޖެހެން ޖެހެއެވެ. މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުންނާބަލާއިރު އެމީހުންނަށް ފަރުވާދޭންތިބި މީހުން މަދުވުން މިއީވެސް މިކަމަށް އޮތް ގޮންޖެހުމެކެވެ.
- ދަރިން ރަނގަޅުގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތުކުރުން:
ދަރިން ރަނގަޅުގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގެ ޒިންމާ އެންމެބޮޑަށް އެޅިފައިވަނީ މައިންބަފައިންގެ ކޮނޑުގައެވެ. މައިންބަފައިންނޭވެ! ހޭލާށެވެ. ތިމާގެ ދަރި ކުށުގެ ވެއްޓެއްގައި ހަލާކުވެދިޔަ ނުދިނުމަށް ކުރެވެންހުރި މަސައްކަތެއް ކުރާށެވެ. ދަރިފުޅުގެ ކުށްތައް ސިއްރުނުކޮށް ކަމާގުޅުންހުރި މުއައްސަސާތަކުގެ އެހީތެރިކަން ހޯދައިގެން ކަމުގައިވިއަސް ޒިންމާ އަދާކުރުމަށް ފަސްނުޖެހޭށެވެ. އަދި ގިނަގިނައިން ރަނގަޅުގޮތް ކިޔައިދީ ދަރިންނަށް ނަސޭހަތްތެރިވުން މުހިންމެވެ.
- ނަމޫނާ ދައްކަމާ
އިޖްތިމާއީ ފޭރާންވީދި ކުދިކުދިވާ ވާހަކަ ދައްކާއިރު ޤައުމުގެ އެންމެ ޢިއްޒަތްތެރި މެންބަރުން ތިއްބެވި މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި މިއަދު އެދައްކަމުންދަނީ ނަމޫނާ މަންޒަރެކޭ ނުދެންނެވޭނެއެވެ. ބައެއް މެންބަރުންގެ ބަސްމަގު ހުރިގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާ ޓީވީއިން ބަލާލަން ފަސްޖެހޭވަރުވެއެވެ. ދަރިންގެ ބަސްމަގު ރަނގަޅުކޮށް އަޚްލާގީ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރަން ބޭނުންވާނަމަ ހުރިހާ ފެންވަރެއްގެ މީހުންވެސް ނަމޫނާ ދައްކަންޖެހެއެވެ.
އިޖްތިމާޢީ ފޭރާން ރަނގަޅުކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންތައްތަކަކީ ކޮބައިތޯ ބަލައި، އިޖްތިމާޢީ ފޭރާން ރަނގަޅު ކުރުމަށް ހިންގޭނެ ޕްރޮގްރާމްތަކާ ބެހޭގޮތުން ސޯޝަލް އެތިކްސް ކޮމިޓީއާއެކު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބު ފައިސަލް ނަސީމް ވަނީ މިއަހަރުގެ ޖުލައިމަހު މަޝްވަރާކުރައްވާފަ އެވެ.
" ސްކޫލްތެރޭގައި ކުދިންނަށް ޚާއްސަކޮށްގެން ހިންގޭނެ ޕްރޮގްރާމްތަކާއި ސްކޫލުން ބޭރުގައި ހިންގޭނެ ޕްރޮގްރާމްތަކަކީ ކޮބައިތޯ ބަލައި، ޤައުމުގެ އިޖްތިމާޢީ ފޭރާން ރަނގަޅުކުރުމަށް އެންމެން ގުޅިގެން ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހޭކަން އެއީ އެންމެންވެސް ޤަބޫލުކުރާނެ ޙަޤީޤަތެއް" ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބު ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ސްކޫލުތަކުގެ ދަރިވަރުންގެ އަޚްލާގު ގޯސްވެ އޭގެއަސަރު އިންތިހާއަށް މުޖުތަމައަށް ކުރަމުންދާއިރު މިއަދު ބޭނުންވަނީ މިފަދަ މަޝްވަރާތަކަށް އަލިމަގެއް ފެނުމެވެ. ސްކޫލުތައް މެދުވެރިކޮށް ނުވަތަ އަމިއްލަފަރާތްތަކުން އިސްނަގައިގެން ކަމުގައިވިއަސް ކުދިންނަށާއި، ބެލެނިވެރިންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން ރިވެތި އަދަބު އަޚްލާގު ކުދިންނަށް ދަސްކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތް ވީހާއަވަހަކަށް ކުރަން އެބަޖެހެއެވެ. އެހެންނޫނީ މާދަމާގެ ޖީލުއެކީގައި ހަލާކުވުމުގެ ފުރުސަތުބޮޑެވެ.
ޤައުމުގެ އިޖުތިމާޢީ ފޭރާން ރަނގަޅުކުރުމަށް ކުރެވެންހުރި މަސައްކަތެއް ކުރުމަށް އެންމެން އަތުކުރިއޮޅާލަމާތޯ އެވެ.
