ވިއްސާރަ މޫސުމުގައި ރާއްޖެއިން އާންމުކޮށް ފެންނަ ބަލިމަޑުކަމުން ރައްކާތެރިވުމަށް އަޅަންޖެހޭ އެންމެހާ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމަށް ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކުން އަންނަނީ ހަނދާން ކޮށްދެމުންނެވެ. ވިއްސާރަ މޫސުމުގައި ރާއްޖޭގައި އެންމެ އާންމުކޮށް ފެންނަ ބައްޔަކީ ޑެންގީ އެވެ.
މިދިޔަ އަހަރާއި ބަލާއިރު މިއަހަރުގެ މި މުއްދަތުގައި ޑެންގީގެ ކޭސްތައް ފެނިފަވާމިންވަރު ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ. އެންމެ ގިނައިން ޑެންގީ ފެނިފައިވަނީ މާލެ ސަރައްދާއި ކ އަތޮޅާއި އއ އަތޮޅުންނެވެ.
އެޗްޕީއޭއިން އަދާހަމަކޮށްފައިވާ ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކާގޮތުގައި މިދުވަސްވަރު ފެތުރެމުން އަންނަ ރޯގާތަކަކީ މަދިރީގެ ޒަރިއްޔާއިން ފެތުރޭ ޑެންގީ އާއި، އަރިދަފުސް ރޯގާ އާއި އިންފުލުއެންޒާ އާއި ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލެވުމެވެ. ވައިރަލް ހުން، ފާނަ ބަސަންދު އަދި ލޮލުރޯގާ ފަދަ ބަލިތައް އާއްމުކޮށް އުޅޭ މިންވަރަށް ވުރެ އިތުރުވެފައި ނުވާކަމަށް އެޗްޕީއޭއިން ބުނެއެވެ.
ޑެންގީ ހުން
ފާއިތުވި 3 މަސްދުވަހުގެތެރޭގައި އެންމެ ގިނައިން ޑެންގީގެ ކޭސްތައް ރިޕޯޓްކޮށްފައިވަނީ އޭޕްރީލް މަހު ކަމަށް އެޗްޕީއޭއިން ބުނެއެވެ. މާޗްމަހު ޑެންގީގެ 26 ކޭސް ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާއިރު، އެޕްރީލް މަހު ޖުމްލަ 92 ކޭސް ރިޕޯޓްކޮށްފައިވެއެވެ. މީގެތެރެއިން 32 ޑެންގީ ކޭސް އަކީ އޭޕްރީލްމަހުގެ ފަހު ހަފްތާގައި އެކަނި ރިޕޯޓްކުރި ކޭސްތަކެވެ.
ޑެންޑީއިން ރައްކާތެރިވުމަށް ހަށިގަނޑު ރަނގަޅަށް ނިވާވާގޮތަށް ހެދުން އެޅުމާއި މަދިރިލޯޝަން، ސްޕްރޭ އަދި މޮސްކިޓޯ ރެޕެލެންޓް ބޭނުން ކުރުމަށް އެޗްޕީއޭއިން އިލްތިމާސްކުރެއެވެ. މަދިރި އެންމެ ގިނަވާ ވަގުތުތައްކަމުގައިވާ ފަތިސްގަޑިއާ އިރުއޮއްސޭވަގުތު ގޭގެ ކުޑަދޮރުތައް ހުޅުވާފައި ނުބެހެއްޓުމަށްވެސް އިލްތިމާސްކުރެެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އެޗްޕީއޭއިން ސަމާލުވުމަށް އަންގާފައިވާ އަނެއް ކަމަކީ ފެން ހަރުލާފަދަ ތަކެތި މަގުތަކާއި ގޯތި ތެރެއަށް އުކާލާފައި ނުބެހެއްޓުމަށެވެ.
ބަލި ޖެހިއްޖެނަމަ ގޭގައި ދެވޭނެ ފަރުވާ
އެޗްޕީއޭއިން ބުނީ ޑެންގީ ޖެހޭ މީހުން ގިނަގިނައިން ދިޔާއެއްޗެހި ބޭނުންކުރުމާއި ބަލި ފަސޭހަވުން އަވަސްވުމާއި ބަލިފެތުރުމުން ރައްކާތެރިކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން ގޭގައި އަރާމު ކުރުން މުހިންމު ކަމަށެވެ. މި ބަލިން އަރައިގަތުމަށް ގިނައިން ކުރުބާފެން، ލޮނު ޕެކެޓް ސޫޕް ފަދަ ބުއިންތައް ބޭނުންކޮށްގެން ހަށިގަނޑުގައި ފެންމަދުވިޔަ ނުދީ ހިފަހައްޓާލަން ޖެހެއެވެ.
އަދި ހުން މަޑުކުރުމަށާއި ގައިގައި ރިއްސުމަށް ޕެރެސެޓްމޯލް ބޭނުން ކުރުމަށްވެސް އެޗްޕީއޭއިން އިލްތިމާސް ކުރެއެވެ. 3 ދުވަހަަށްވުރެ އިތުރަށް ހުން އަންނަ ނަމަ އަދި ބޮޑަށް ވަރުދެރަވާގޮތްވާނަމަ ލަސްނުކޮށް ޑޮކްޓަރަށް ދެއްކުން މުހިންމެވެ.
ބޭރަށްހިންގުމާއި ހޮޑުލުން
ވޭތުވެ ދިޔަ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ތިންމަހާއި އަޅާބަލާއިރު މި އަހަރުގެ މިހާތަނަށް ބޭރަށްހިންގުން ޖެހިގެން ރިޕޯރޓް ކޮށްފައިވާ އަދަދުވެސް އިތުރުވެފަވާކަމަށް އެޗްޕީއޭއިން ބުނެއެވެ.
ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުމުން ރައްކާތެރިވުމަށް:
- ކެއުމުގެ ކުރިން އަދި ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރުކުރުމުގެ ކުރިން ސައިބޯނިލައިގެން ރަނގަޅަށް އަތްދޮވުން.
- ފާޚާނާ ކުރުމަށްފަހު އަދި ނެޕީ ބަދަލުކުރުމަށްފަހު ސައިބޯނިލައިގެން ރަނގަޅަށް އަތްދޮވުން.
- ކާބޯތަކެތި ރަނގަޅަށް ކައްކައިގެން ބޭނުންކުރުމާއި ރޯ ތަރުކާރީއާއި މޭވާ ރަނގަޅަށް ދޮވެގެން ބޭނުން ކުރުން.
- ގޭގައި ކާބޯތަކެތި ރައްކާކުރާ ތަނަކީ ސާފުތާހިރު ތަނެއްތޯ ބެއްލުމާއި ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރު ކުރާ ތަންތަނާއި ތަކެތި ރަނގަޅަށް ދޮވެ ސާފުކުރުން.
- ކެއްކުމަށާއި ފެން ބުއިމަށް ފުޅީގައި ބަންދުކޮށްފައިވާ ފެން ނުވަތަ ކޮލޮރިނޭޓްކޮށްފައިވާ ފެން ނުވަތަ ވޯޓާރސަޕްލައި ފެން ނުވަތަ ފެން ކައްކައިގެން ބޭނުން ކުރުން.
ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުން ޖެހިއްޖެނަމަ ގިނައިން ދިޔާއެއްޗެހި ބޭނުން ކުރުމާއި ލޮނުޕެކެޓް ބޭނުން ކުރަންވާނެއެވެ.
ބޭރަށް ހިންގުމުގެ އިތުރުން އާދަޔާޚިލާފަށް ކަރުހިއްކުމާއެކު ބޮލަށް އެނބުރުން އެރުމާއި މާބޮޑަށް ވަރުދެރަވުން، ކުޑަކަމުދެވޭމިންވަރު މަދުވުމާއި ގިނަގިނައިން ހޮޑުލެވުން އަދި ހޮޑުގައި ލޭގެ އަސަރު ހުރުން، ބޮޑުކަމުދެވޭތަކެތީގައި ލޭގެ އަސަރު ހުރުން އަދި އާދަޔާޚިލާފަށް ބަނޑުގައިރިއްސާ ނަމަ އަވަހަށް ޑޮކްޓަރަށް ދެއްކުމަށް އެޗްޕީއޭއިން އިލްތިމާސް ކުރެއެވެ
އަރިދަފުސް ރޯގާ އާއި އިންފުލުއެންޒާ
އެޗްޕީއޭއިން ބުނީ މިދިޔަ އަހަރުގެ މި މުއްދަތާއި މިއަހަރުގެ މިފާއިތުވި ތިންމަސްދުވަހު ރާއްޖޭގައި އަރިދަފުސްރޯގާގެ ކޭސްތައްވެސް އިތުރުވެފައިވާ ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން އަރިދަފުސް ރޯގާއިން ރައްކާތެރިވުމަށްވެސް ފިޔަވަޅުތައް އެޅުން މުހިންމު ކަމަށެވެ. މާޗްމަހަށްވުރެ އޭޕްރީލް މަހު އަރިދަފުސްރޯގާ ޖެހުނު މީހުންގެ އަދަދުތައް ވަނީ ދަށްވެފައެވެ. މާޗްމަހު 14399 ކޭސް ރިކޯޑް ކުރެވިފައިވާއިރު އޭޕްރީލްމަހު އަރިދަފުސްރޯގާގެ 12978 ކޭސް ރިކޯޑް ކުރެވިފައިވެއެވެ.
ވޭތުވެދިޔަ މާޗްމަހާއި އަޅާ ބަލާއިރު އޭޕްރީލް މަހު އިންފުލުއެންޒާގެ އަލާމާތްތައް ހުރެގެން ޓެސްޓުު ކުރެވުނު އަދަދު ވަނީ މަދުވެފައެވެ. މާޗްމަހު އިންފުލުއެންޒާގެ އެއްކޭސް ފެނިފައިވާއިރު އޭޕްރީލްގައި އިންފުލުއެންޒާއަށް ޓެސްޓު ކުރި ހުރިހާ ސާމްޕަލެއްވެސް ވަނީ ނެގެޓިވްވެފައެވެ.
އެޗްޕީއޭއިން ބުނީ އަރިދަފުސްރޯގާ ޖެހިގެން ކެއްސާ ކިނބިހިއަޅާނަމަ އަނގަމަތި ނިވާކުރުމާއި، މީހުން އެއްވެ އުޅޭ ތަންތަނަށް ނުދިއުމާއި ގިނަގިނައިން އަތްދޮވުން އަދި އާންމު ސާފުތާހިރުކަމަށް ސަމާލުކަން ދިނުން މުހިންމު ކަމަށެވެ.
ރޯގާޖެހިފައިވާނަމަ ކުޑަކުދިންނާ ދުރުހެލިވެ އުޅުމާއި ބަލި ޖެހުމުން، ނުރައްކާވުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑު މީހުން އިންފުލުއެންޒާއިން ރައްކާތެރިވުމަށް ވެކްސިންޖެހުން މުހިންމު ކަމަށްވެސް އެޗްޕީއޭއިން ބުނެއެވެ. އަދި މި ފަރާތްތައް ރޯގާ ޖެހި ހުން އަންނަނަމަ ޑޮކްޓަރެއްގެ ލަފާ ހޯދަން ޖެހެއެވެ. ބަލިވެގެން ޑޮކްޓަރަށް ދައްކާއިރު ބަލިމީހާއާއިއެކު ވީހާވެސް މަދުމީހުން ހޮސްޕިޓަލަށް ދިއުމަށް އެޗްޕީއޭއިން އިރުޝާދުދެއެވެ.
.ކުޑަކުދިންނާއި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނާއި މާބަނޑުމީހުން ކޮންމެހެން ހޮސްޕިޓަލަށް ދާންނުޖެހޭ ހާލަތްތަކުގައި މެނުވީ ހޮސްޕިޓަލަށް ދިއުން މަދުކުރުން މުހިންމެވެ
