ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް މިދަނީ ވަރި ގިނަވަމުންނެވެ. އެކަނިވެރިމައިން ގިނަވެ މައިންބަފައިންގެ ފުރިހަމަ ލޯބި ނުލިބި ބޮޑުވާ ކުދިން ގިނައެވެ. މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބެގެން ކުދިން ބޮޑެތިވަމުންދާއިރު އާއިލާ ރޫޅުމުގެ ހިތާމަ މިފަދަ ކުދިން ކުރެއެވެ.

މިއީ ވެސް މި މުޖުތަމައުގައި އާންމުވަމުން އަންނަ ހިތްދަތި ކަމެކެވެ. ޒީޓައިމްސް އާއި މައުލޫމާތު ހިއްސާކުރި 3 ކުދިންގެ މަންމައަކު ކިޔައިދިން ގޮތުގައި އޭނާ ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ ހުޅުމާލޭގައެވެ. އެ ދެމަފިރިން ކައިވެނިކުރުމަށްފަހު 3 ދަރިން ލިބުނުފަހުން މަހުން މަހަށް ކުޑައަދަދެއް ދައްކާގޮތަށް ސަރުކާރުން ލިބުނު ފުލެޓުން ނުކުންނަންޖެހޭނެ ފަދަ ހާލަތެއް ކުރިމަތިވެދާނެ ކަމަށް އޭނާ ކުރިން އުންމީދެއް ނުކުރެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ހާލަތު ބަދަލުވީ ހީކުރި ގޮތަކަށް ނޫނެވެ.

" އަޅުގަނޑުގެ ފިރިމީހާ އެހެން އަންހެނަކާއި ގުޅުން އޮންނަކަން އެނގި އަދި އާއިލާއަށް ވަގުތު ނުދޭތީ އެންމެ ފަހުން ނިންމީ ވަރިވާން. އެކަމަކު އުންމީދެއް ނުކުރަން 3 ދަރިންނާއެކު އެ ފުލެޓުން ނުކުންނަން ޖެހޭނެ ކަމަށް. 3 ކޮޓަރީގެ އެ ފުލެޓުގެ އެއްކޮޓަރީގައި ހުރެވޭތޯ އާދޭސްކުރީމަވެސް އެފުރުސަތެއް ނުލިބުނު. ކުދިން ބައިތިއްބާފަ އެތަނުން ނުކުންނަން އެންގީ. ކުދިން ދޫކޮށްލަން ބޭނުންނުވުމުން ޖެހުނީ ކުދިންނާއެކު އެތަނުން ނުކުންނަން" ހިތްދަތިކަމާއެކު މައުލޫމާތު ހިއްސާކުރިއެވެ.

Advertisement

މިފަދަ އެހެން ހާދިސާއެކެވެ. ސަރުކާރުގެ މުއައްސަސާއެއްގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ފިރިހެނެކެވެ. ފުރަތަމަ އަނބިމީހާ ވަރިކުރިއިރު ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ އެދެމަފިރިން ކައިވެނިކޮށްގެން އުޅެނިކޮށް ލިބިފަ ހުރި ފުލެޓުގައެވެ. މި އަންހެން މީހާއަށް ވެސް ޖެހުނީ ކުދިންނާއެކު ފުލެޓުން ނުކުންނާށެވެ. ދެވަނަ އަނބިމީހާ އާއެކު ދިރިއުޅެން ފުލެޓު ބޭނުންވާތީ ފުރަތަމަ އަނބިމީހާ އަށް ދަރިން ގޮވައިގެން އެތަނުން ނުކުންނަން މަޖުބޫރުވީއެވެ.

ދަރިންނާއި މަންމަ ފުލެޓުން ބޭރުކުރުމަށްފަހު އެމީހުން ދިރިއުޅޭ ތަނަށް ކުލި ދައްކައިދެނީއެއް ނޫނެވެ. ހަމައެކަނި ކޯޓަށް ދައްކަން ޖެހޭ މަދުފައިސާކޮޅު ދިނުމަށްފަހު ހިތްހަމަޖައްސައިލައިގެން އުޅޭ ފިރިހެނުން ދަނީ ގިނަވަމުންނެވެ. ކޯޓަށް ދޭ ފައިސާ އަކީ މާލޭގައި ތަނެއް ކުއްޔަށް ހިފައިގެން އުޅެން އެކަށޭނަ އަދަދެއް ނޫނެވެ. ދަރިން ގޮވައިގެން ރަށަށް ދިޔަސް އަމިއްލަ ބޯހިޔާވަހިކަމެއް ނެތުން މިއީ މިފަދަ މަންމައިންނަށް ދިމާވާ ގޮންޖެހުމެކެވެ.

ފުލެޓު ދޭއިރު ދިރިއުޅުމުގެ ހާލަތަށް ޕޮއިންޓް ދެއެވެ. މިގޮތުން ދަރިންތިބޭ އަދަދަށް ބެލުމަށްފަހު ޕޮއިންޓް ދޭއިރު ފުލެޓު ލިބުމަށްފަހު އެ ދަރިން ހާލުގައި ޖެހުން މިއީ ވެގެންވާނެ ގޮތެއް ނޫނެވެ. 

" ދަރިން ބައިތިއްބާފައި ފުލެޓުން ނުކުތުމަށް އެންގިއަސް ގިނަ މަންމައިން ދަރިން ބައިތިއްބާފަ ނުދާނެކަން އެނގި ހުރެ ފިރިހެނުން މިގޮތަށް މިއަންގަނީ. ދަރިން ލިބި މަންމަ އާއި ދަރިންނަށް އަޅާލުން އެންމެ ބޭނުންވާ ވަގުތު ވަރިކޮށްފަ މިފޮނުވާލަނީ އާ އަންހެނަކު ގެއަށް ގެނައުމަށް. ކޮބާ އެ ކުދިންނާއި އެ މަންމަގެ ހައްގު؟". މިމައްސަލައާއި ގުޅޭގޮތުން ޚިޔާލުފާޅުކުރި މީހަކު ކިޔައިދިނެވެ.

ޒީޓައިމްސް އިން ވާހަކަ ދައްކާލި ބައެއް މީހުން ދެކޭގޮތުގައި މިމައްސަލައަށް އޮތް ހައްލަކީ، ކައިވެނިކޮށްގެން ދަރިން ތިބިނަމަ އެ ދެމަފިރިންގެ ނަމުގައި ފުލެޓު ދިނުމެވެ. އެއިރުން އަނބިމީހާ އަށް ނުވަތަ ފިރިމީހާ އަށްވެސް އެކަކު އަނެކަކު އެ ތަނުން ބޭރުކޮށެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ދަރިންނަށް ބޯހިޔާވަހިކަން ޔަގީންވާނެއެވެ. މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަ އެކަނި ދަރިން ބަލަންޖެހޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވިއަސް ކުޑަތަންކޮޅެއްގައި ތޮއްޖެހިގެން އުޅުމުގެ ބަދަލުގައި ސަރުކާރުން ލިބިފަހުރި ފުލެޓުގައި ހަމަޖެހިގެން އުޅުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭނެއެވެ.

މިފަދަ މައްސަލަތަކުގައި ހާލުގައިޖެހިގެން ކަމާގުޅޭ މުއައްސަސާތަކުގެ އެހީތެރިކަމަށް އެދުން މިއީ އެންމެންނަށް ކުރަން ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވެދާނެއެވެ. ދަރިންނަށް ދޭންޖެހޭ ޚަރަދު ކޯޓު މެދުވެރިކޮށްގެން ނުލިބިގެން އުޅޭ މީހުން ގިނައިރު ބޯހިޔާވަހިކަން މައްސަލަ ޖައްސައިގެން ހޯދޭނެ ކަމާމެދު ސުވާލުއުފައްދާ މީހުންވެސް އެބައުޅެއެވެ. އެހެންވުމުން ސަރުކާރުން ފުލެޓު ދޭއިރު މިފަދަ ކަންތައްތަކަށް ވިސްނަން އެބަޖެހެއެވެ. އެންމެންގެ ހައްގު ހިމާޔަތްވާނެ ގޮތަކަށް ކަންތައްތައް އިންތިޒާމް ކުރެވެން އެބަޖެހެއެވެ. މައިންބަފައިންގެ ތެރެއިން ކޮންމެ މީހަކަށް ފުލެޓު ލިބުނަސް އެއީ ދަރިންގެ ވެސް ހައްގެކެވެ. މައިންބަފައިންނާއެކު އެ ދަރިންނަށްވެސް އެތަނުގައި އުޅެވެން ވާނެއެވެ.

އާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގަ ބުނެފައިވަނީ ކީކޭ؟

ޤާނޫނު ނަންބަރު 9/ 2016 ގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

ވަރިކުރުމުގެ ކުރިން ދެމަފިރިން އެކުގައި ހާސިލުކޮށްފައިވާ މުދާ އަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުން: ކާވެނި ރޫޅޭ ހާލަތުގައި ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ހާސިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާމެދު އަމަލުކުރާނެ އުސޫލެއް ބަޔާންކޮށް މި ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަ، ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައިދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ވަރި ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްދިނުމުގެ ކުރިން ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ހާސިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ މިމާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން އެދެމަފިރިން މެދުގައި އަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ. އަދި ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް އޮތަސް ނެތަސް ދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގަ ލިބެންޖެހޭ އެންމެހައި ހައްޤުތައް ފުރިހަމައަށް އެ ފަރާތަކަށް ލިބިދޭންވާނެ ކަމަށް ވެސް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ.

ޝަރީޢަތުގެ ހަމަތަކާއި ޚިލާފުނުވާ ގޮތުގެ މަތިން ދަރީންގެ ޚަރަދާއި އަނބިމީހާގެ ޚަރަދާއި ގުޅޭގޮތުން ދެމަފިރިންނަށް އެއްބަސްވުމަށް އާދެވިފައިނުވާނަމަ ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައިދިނުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ ވަރި ރަޖިސްޓްރީކޮށްދިނުމުގެ ކުރިން މި ޤާނޫނާއި ޝަރުޢީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އަނބިމީހާއަށާއި ދަރިންނަށާއި ވަރިކޮށްފައި އިންނަ އަންހެނާއަށް ޚަރަދު ދޭންވާނެ މުއްދަތާއި މިންވަރާ ބެހޭގޮތުން ގޮތެއް ކަނޑައަޅައި އެޚަރަދުތައް ދިނުމަށް ފިރިމީހާއަށް ނުވަތަ ވަރިކުރި ފިރިހެނާއަށް ކޯޓުން އަންގަންވާނެ ކަމަށްވެސް ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައި ވެއެވެ.