ފަލަސްތީނުގެ އަރަބިންގެ ނަސްލު ނައްތާލުމަށް އިސްރާއީލުގެ ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ ސަރުކާރުން ހިންގާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކާއި ގުޅިގެން އިސްރާއީލުގެ ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫ އާއި ކުރީގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރ ހައްޔަރުކުރުމަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ ކްރިމިނަލް ކޯޓު (އައިސީސީ) އިން ވަނީ އަމުރެއް ނެރެފައެވެ. އދ. އާއި ދުނިޔޭގެ ގިނަ ގައުމުތަކުން ވަކި ދައުލަތެއްގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެންފައިވާ ފަލަސްތީނުން ވަނީ އައިސީސީގެ މި އަމުރަށް ތައުރީފުކޮށް މަރުހަބާ ކިޔާފައެވެ.
އައިސީސީ އިން ނެރެފައިވަނީ އިސްރާއީލުގެ ބޮޑުވަޒީރު ނަތަންޔާހޫ އާއި ކުރީގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރ ޔޯވް ގަލަންޓްގެ އިތުރުން ހަމާސްގެ ލީޑަރު މުހައްމަދު ދިއާބް އިބްރާހިމް އަލް މަސްރީ ހައްޔަރުކުރުމުގެ އަމުރެކެވެ. އައިސީސީން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ނަތަންޔާހޫ އާއި ގަލަންޓް، ޣައްޒާގައި އިންސާނިއްޔަތާއި ހިލާފު ޖަރީމާ ހިންގިކަމުގެ އެކަށީގެންވާ ހެކި އެބަހުއްޓެވެ. އޭގެތެރޭގައި ޣައްޒާގެ އާންމު ރައްޔިތުން މެރުމަށް، ނަތަންޔާހޫ އާއި ގަލަންޓް، ބަނޑުހައިހޫނުކަން ހަނގުރާމައިގެ ހަތިޔާރެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރުމާއި، ގަސްތުގައި ކާބޯޗަކެއްޗާއި ބޯފެނާއި ބޭހާއި ތެލާއި ކަރަންޓް ފޯރު ނުކޮށްކަމަށް ތުހުމަތުކުރެއެވެ. ގަލަންޓާއި ނަތަންޔާހޫ ހައްޔަރުކުރުމަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ ޖިނާއީ ކޯޓުން އަމުރުނެރެފައިވަނީ ޣައްޒާގައި ހިންގާފައިވާ އަދި މިހާރުވެސް ހިންގަމުންދާ ހަނގުރާމައިގެ ޖަރީމާތަކާއި ގުޅިގެންނެވެ. މިފިޔަވަޅަކީ ބައިނަލްއަގްވާމީ ގާނޫނުގެ ދަށުން "އުންމީދު އަލުން އާވާކަމެއް" ކަމަށް އައިސީސީން ބުނެއެވެ.
އައިސިސީގެ މި އަމަުރާއި ގުޅިގެން ބައިނަލްްއަގްވާމީ ގާނޫނު ދެމެހެއްޓުމަށް އދ އިން ވަނީ މެންބަރު ގައުމުތަކަށް ގޮވާލާފައެވެ. އދ. ގެ ސެކެއްޓްރީ ޖެނެރަލްގެ ތަޖުރަމާނާއި ހަވާލާދީ އަލްޖަޒީރާއިން ބުނީ ބައިނަލްއަގްވާމީ ޖިނާއީ ކޯޓުގެ ނިންމުމަށް އދ. އިން އިހުތިރާމް ކުރާ ކަމަށާއި، މެންބަރު ގައުމުތަކުންވެސް ބައިނަލްއަގްވާމީ ގާނޫނުން އެގައުމަކަށް ލާޒިމުވާކަންކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ގޮވާލައްވާ ކަމަށެވެ.
ނަމަވެސް އަމަލީގޮތުން ބަލާއިރު ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންނަށް އިންސާނީ އެހީފޯރުކޮށްދިނުމަށް އދ. އިން އަދާ ކުރާ ދައުރަށް މިކަމުން ކުރާނީ ކުޑަ އަސަރެއް ކަމަށް އެ އިދާރާއިން ދެކެއެވެ.
ޣައްޒާގެ އަމާންކަން ގެއްލި އިންސާނީ އެހީއާއި ސިއްހީ އެހީ ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތްތަކަށްވެސް ބެލުމެއްނެތި ބައިނަލްއަގްވާމީ ގާނޫނުތަކަށް ގޮންޖެހުމަށްފަހު އިސްރާއީލުގެ ވެރިޔާ، ނަތަންޔާހޫ ހިންގާ ގަތުލުއާންމާއި ގުޅިގެން އައިސިސީން ނަތަންޔާހޫ އާއި ގަލަންޓް ހައްޔަރުކުރުމުގެ އަމުރު ނެރެފައިވަނީ، ޣައްޒާއަށް އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތް ހުއްޓިދާނެކަމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާކަމަށްބުނެ އދ. ގެ އިންސާނީ އެހީ ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތްތަކުން ވަރުގަދަ އިންޒާރެއްދީފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ.
ކާނާ އާއި ބޯފެނާއި އެހެނިހެން ޒަރޫރީ ތަކެތިވެސް ޣައްޒާއަށް އެތެރެ ނުކުރެވިދާނެކަމުގެ ބިރުހީވެފައިވާ މިފަދަ ނުރައްކާތެރި ހިއްދަތި ހައްސާސް ދަނޑިވަޅެއްގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ އެންމެ މަތީ ކޯޓުން އިސްރާއީލުގެ ވެރިން ހައްޔަރު ކުރުމަށް ނެރުމު އަމުރާއި ގުޅިގެން ފަލަސްތީނުގެ ދިފާއުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ފަރާތްތަކުން އަންނަނީ އެކަމަށް ތައުރީފުކުރަމުންނެވެ.
އައިސީސީން އިސްރާއީލުގެ ވެރިން ހައްޔަރުކުރުމުގެ އަމުރުނެރެފައިވަނިކޮށް އިރުމަތީ ޣައްޒާގެ ބައިލް ލަހިއްޔާއަށް އިސްރާއީލު ސިފައިން ދިން ހަމަލާތަކުގައި މިއަދުވެސް ވަނީ އެތައްބަޔަކު ޝަހީދުކޮށްލާފައެވެ. ނިކަމެތި އެތައްހާސްބަޔަކު ވަގުތީ ބޯހިޔާވަހިކަން ހޯދަމުން ދިޔަ ޓެންޓުތައްމަތިން އުދުހެމުންދިޔަ ހެލިކޮޕްޓަރުތަކުން ވަނީ ގިނަ އަދަދެއްގެ މިސައިލް ހަމަލާތަކެއްދީ އެ ޓެންޓުތަކުގައި ދިރިއުޅޭ ބައެއް މީހުން ޝަހީދުކޮށް ބައެއް މީހުން ޒަހަމްކޮށްލާ އެ ޓެންޓުތައްވެސް ސުންނާފަތިކޮށްފައެވެ.
ޣައްޒާއިން މުސްލިމުން ފަހާ އެމީހުންގެ ގެދޮރުން ގަދަ ބާރުން ނެރުނު އިސްރާއީލު ސިފައިންގެ ލާއިންސާނީ އަމިޔާވެރިކަމުގައި ރެފިއުޖީންނަށްވި އެތައް ހާސްބަޔަކު ވަކިން ހާއްސަކޮށް ފަލަސްތީނުގެ މެދުތެރޭގައި ދިރިއުޅެމުންދިޔަ އާންމު ރައްޔިތުން ބޯހިޔާވަހިކަން ހޯދަމުން ދަނީ ބައިތް ލަހިއްޔާގައެވެ.
ނަތަހްޔާހޫގެ މައްޗަށް އިތުބާރު ނެތްކަމަށް އިސްރާއީލުގެ ޔަހޫދީން ބުނަމުންދިޔަ ދަނޑިވަޅެއްގައި ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ހޯދުމަށް އިސްރާއީލުން ފެށި ވަރުގަދަ ހަމަލާތަކުގައި މުސްލިމު ނަސްލު ނައްތާލުމަށް ކުރާ ހަނގުރާމައިގައި ފަލަސްތީނުގެ ދިފާއުގައި ޣައްޒާއަށް އަމަލީގޮތުން އެއްބާރުލުންދޭ ޤައުމަކީ ލުބުނާނެވެ. އަވައްޓެރި ލުބުނާނުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ހިޒުބުﷲއިން އިސްރާއީލުގެ ވަޒަންވެރިން ހިފާފައިވާ ބިންތަކަށް ދޭ ހަމަލާތައްވެސް އިތުރުކޮށްފައިވާއިރު، އިސްރާއީލުގެ ޔަހޫދީން ވަޒަންވެރިވެފައިވާ ހައިފާއަށް ރޭ ހަމަލާދީފައިވެ އެވެ. އިސްރާއީލުގެ އެމްބިއުލާންސް ސާވިސްއިން ބުނާ ގޮތުގައި ރޭ ހައިފާއަށް ދީފައިވާ ބޮމުުގެ ހަމަލާއެއްގައި 3 މީހަކަށް ވަނީ އަނިޔާވެފައެވެ. ހައިފާގައި ރޭ އިރާކޮޅުން ފެށިގެން ސައިރެންގެ އަޑު ހުރިކަމަށާއި، ލުބުނާނުން އިސްރާއީލުގެ އުތުރު ހުރަސްކޮށް ހައިފާއަށް އަމާޒުކުރި ފަސް ރޮކެޓް ހަމަލާއެއް ފެއިލް ކޮށްލާފައިވާކަމަށް އިސްރާއީލުން ބުނެފައިވެއެވެ.
އިސްރާއީލާއި ޣައްޒާއި ދެމެދު ރޯވެފައިވާ އަލިފާންގަނޑުގެ ހުޅުފަޅައިގެން ދިޔައީ 7 އޮކްޓޫބަރު 2023 ގައެވެ. ހަމާސްއިން ރަހީނުންގެ ގޮތުގައި އިސްރާއީލު ބަޔަކު ހިފެހެއްޓުމާއި ގުޅިގެންނެވެ. އަދިވެސް ރަހީނުންގެގޮތުގައި 101 މީހުން ހަމާސްގެ ބެލުމުގެދަށުގައި އެބަތިއްބެވެ.
އެމީހުންގެ އާއިލާތަކުގެ ނުރުހުން ނަތަންޔާހޫއަށް އަމާޒުވެފައިވާއިރު، އެއިން ކޮންމެ އަސީރެއް މިނިވަންކުރުމުން އިނާމެއްގެ ގޮތުގައި 5 މިލިއަން އެމެރިކާ ޑޮލަރު ދޭނެ ކަމަށް ނަތަންޔާހޫ ވަނީ ދާދިފަހުން އިއުލާނު ކޮށްފައެވެ.
ހަމާސް އާއި އިސްރާއީލާއި ދެމެދު ސުލުހަ ގާއިމުކޮށް ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ ވާހަކަތައް ބޭއްވުމަށް ސަރަހައްދީ ގައުމުތަކާއިއެކު އެމެރިކާއިން އިސްދައުރެއް އަދާކުރެއެވެ. އަދި ހަމައެއާއިއެކު ހަނގުރާމަ އިތުރަށް ފުޅާކުރުމަށްވެސް އެމެރިކާއިން އިސް ދައުރެއް އަދާކުރެއެވެ. އަގުބޮޑު ހަތިޔާރު އިސްރާއީލަށް ހިލޭ ފޯރުކޮށްދީ މި ހަނގުރާމައަށް އެންމެ ބޮޑަށް ދަރުއަޅާ ހުޅަނގުގެ ބޮޑު ބާރަކީވެސް އެމެރިކާއެވެ.
އެމެރިކާގެ ދެފުއް ދެގޮތް ސިޔާސަތުގެ ސަބަބުން އަރަބި ދުނިޔޭގައި އެގައުމަށް ކުރާ އިތުބާރު ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށްވެފައެވެ. އިސްރާއީލާއި ހަމާސްއާއި ދެމެދު ސުލުހަ ކުރުމުގެ މަޝްވަރާތަކުގައި އިސްދައުރެއް އަދާކުރާ މުސްލިމު ގައުމަކީ މިސްރެވެ. ހަމާސްއިން ރުހޭ އެއްބަސްވުމެއް ހުށަހަޅައިފި ނަމަ ވަގުތު ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށް ހަމާސް އޮތީ ތައްޔާރަށެވެ. ހަމާސްއާއި ހިޒުބުﷲ އަށް އަމަލީ ގޮތުންނާއި ހަތިޔާރާއި މަދަދުވެރިކަމުގެ ގޮތުން ބާރުދޭ މުސްލިމު ގައުމަކީ އީރާނެވެ. ނިއުކުލިއާގެ ގަދަ ބާރެއް ކަމުގައިވާ އީރާނަކީވެސް އެމެރިކާއިންވެސް ޖެހިލުންވާވަރަށް އަސްކަރީ ގާބިލުކަން ހުރި މުސްލިމު ގައުމެކެވެ.
