މިއަދުގެ ދުނިޔެއަކީ މާއްދިއްޔަތަށް ހުރިހާކަމެއް ލެނބި އެންމެންގެ ސިކުނޑި ހިޞާރުކޮށްފައިވާ މާހައުލެކެވެ. އެއްވެސްމީހަކު އެ ދަންތުރައިގައި ޖެހެން ބޭނުންނުވިއަސް ސަލާމަތްވެވެން ނެތްވަަރަށް ދުނިޔޭގެ ހުރިހާކަމެއް ވަނީ ގުޅިލާމެހިފައެވެ.
ޙަޤީޤަތުގައި 'ތިމާވެށި'، މިބަސް ދުނިޔެއަށް އުފަންވިީ ދިރިއުޅޭ މާހައުލުގެ ރައްކާތެރިކަމާއި ހިމާޔަތުގެ މުޙިއްމުކަމުންނެވެ. މިއާއި ޚިލާފަށް ދުނިޔޭގެ ޤުދުރަތީ މީޒާނުގެ ހަމަތައް ނުގެއްލި އެކަމުގެ ވޭނާއި ތުރާތަކާއި އުނދަގޫތައް މެދުވެރިނުވިނަމަ ތިމާވެށްޓޭ ކިޔައިގެން ދައްކާނެ ވާހަކަތަކެއް ނެތުމަކީ އެކަށީގެންވާކަމެކެވެ.
މީގެ ހެއްކަކީ ތިމާވެށީގެ ކަންބޮޑުވުމެއް އޮވެގެން ދުނިޔެއިން އެކަމުގެ އަޑުއުފުލާތާ އަދި ޤަރުނެއްވެސް ނުވާކަމެވެ. ދުނިޔޭގެ އުމުރުން އެތަކެއްހާސް އަހަރެއްވީއިރު ޤުދުރަތީ ޤާނޫނުގެ އާއްމު އުޞޫލުން ހިނގިކަންކަމަކީ، ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކެއްކަމަކަށް ނުބަލައެވެ.
އިންސާނުން ދުނިޔޭގައި އުޅުމުގެ ކުރިން، މިބިމުގައި ގުންފައިޖަހާފައި ހިނގި ބިޔަ ޑައިނަސޯތަކުން ދުނިޔޭގެ ބިމުގެ ސިފައަށް އައި ބަދަލަކީ ތިމާވެށީގެ މައްސަލައަކަށް ނުބަލައެވެ. މީގެ ޤަރުނެއްގެ ކުރިން ދުނިޔެ ތަޖުރިބާކުރި ތޫފާންތަކާއި ތިމާވެށްޓަކާއި ނުގުޅުވައެވެ. މީގެ އިތުރަށް ފުރަތަމަ ބޮޑުހަނގުރާމައާއި ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިން ދުނިޔެއަށް ލިބުނު ބޮޑު ގެއްލުމަކީ ތިމާވެށްޓާއި ގުޅުވި ކަންކަމެއްނޫނެވެ.
އެހެންކަމުން ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކަކީ ތަޢުލީމާއި ތަމައްދުންގައި ދުނިޔެ ހޭލާއޮވެ ތަރައްޤީގެ ނަމުގައި އިންސާނުންގެ ފުށުން މިބިމަށް ގެނެވުނު ބަދަލުތަކުގެ ނަތީޖާއިން ކުރިމަތިވި ކަންތައްތަކެކެވެ. މިހާރުވެސް މާއްދިއްޔަތަށް އޮތް ދަހިވެތިކަން އިންތިހާއަށް ގޮސްފައިއޮތުމުން ކުރިމަތިވަމުންދާ ކަންކަމެވެ.
ކޮންމެއަކަސް މިއަދު، އިންސާނިއްޔަތަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު ނުރައްކަލަކީ ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކެވެ. މިކަން ތަޖުރިބާ ނުކުރާ އެއްވެސްތަނެއް، އެއްވެސް ދިރުމެއް ދުނިޔެއަކު ނެތެވެ. ދުނިޔޭގެ ދެބައިހަމައިގައި މިއޮތް ކުޑަކުޑަ ދިވެހިރާއްޖެއާއި ދުނިޔޭގެ އެންމެ އުތުރާއި ދެކުނުގައި އޮތް ގަނޑުފެނުގެ ބޮޑެތި ބައްރުތަކަށްވަނީ މިކަމުގެ ގޯސް އަސަރުތައް ކުރިމަތިވެފައެވެ. ދުނިޔޭގެ އެންމެ އުސް ފަރުބަދަތަކަށާއި އެންމެ ފުން ކަނޑުތަކަށް މިކަމުގެ ނުރައްކާވަނީ ފޯރާފައެވެ.
ކަން މިހެންއޮތްއިރު، ދުނިޔެ ކުރާކަމަކީ މާހައުލުގެ މައްސަލަތައް އެކިސިފަސިފައިގާ ރިކޯޑުކުރުމެވެ. ކުރިމަގުގެ ލަފާކުރުންތަކަށް ރިއާޔަތްކޮށް ބޮޑެތި ރިޕޯޓުތަކާއި ފޮތްތައް ލިޔެ ހެދުމެވެ. މީގެ އިތުރަށް ކަންކުރަންްވީ ގޮތުގެ ބޮޑެތި ޤަރާރުތައް ބައިނަލްއަޤުވާމީ ފެންްވަރުގައި އެކިނަންނަމުގައި ފާސްކުރުމެވެ. އެކަމަކު ހިތާމަޔަކީ މިކަންކަމުން އެކަށީގެންވާ ފައިދާއެއްނުކޮށް މައްސަލަތައް ގޯހުން ގޯހަށް ދާކަމެވެ.
ދުނިޔޭގެ ހޫނުމިންދަނީ މައްޗަށެވެ. ވައިފެންވަނީ ތަޣައްޔަރުވެފައެވެ. ދުނިޔޭގެ ދިރުމުގެ އެންމެ މުޙިއްމު އެއްބައިކަމުގައިވާ ޖަންގަލިތައް ނެތެމުންދާއިރު، އެންމެ ބޮޑު ސަރަޙައްދުކަމުގައިވާ ކަނޑުގެ މާހައުލުން ކެނޑިނޭޅި ދަނީ ނުރައްކަލުގެ ރަތް ސިގުނަލް އަޅަމުންނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ތިމާވެށީގެ ގޮތުން ވަރަށް ނާޒުކު ހާލަތެއްގައި އޮތް ޤައުމަކަށްވިއަސް ދިވެހިންގެ ގިނަ ބަޔަކުވެސް މިކަމުގައި "އެހާ ސީރިއަސް" އެއްނޫނެވެ. ސަބަބަކަށް ނުވަތަ ބަހަނާއަކަށް ހަދަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުޑަކަމާއި އާބާދީގެ މަދުކަމެވެ. މިހާކުޑަކުޑަ އާބާދީއަކުން ކުރާކަންކަމަކީ "ދުނިޔެ ދަންނާނެ" ކަންކަމެއް ނޫންކަމަށް ޤަބޫލުކުރުމެވެ.
ތެދެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ދުނިޔެއަށް ބޮޑު ނުފޫޒެއް ފޯރުވަންބަލާއިރު، އާބާދީއާއި ސައިޒުގެ ގޮތުން ކުޑަކުޑަ ޤައުމެކެވެ. އެކަމަކު މިއީ އެފަދަ ބަހަނާއެއް ދައްކަންޖެހޭފަދަ ވަޤުތަކާއި ޙާލަތެއް އޮތްކަމެއްނޫނެވެ.
ޤައުމު ކުޑަކަމުގައިވީނަމަވެސް ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ދުނިޔޭގައި ނަަމުގެ ގޮތުން ކުޑަ ޤައުމެއްނޫނެވެ. ދުނިޔޭގެ އެތައް މިލިއަން ބަޔަކު ޒިޔާރަތްކޮށްލަން އެންމެ ބޭނުންވާ ޤައުމުތަކުގެ ލިސްޓުގެ ކުރީގައި ދިވެހިރާއްޖެ އޮވެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ހިމެނެނީ އެތައް މިލިއަން ބަޔަކަށް އެންމެ މަޤުބޫލު އެއް މަންޒިލުގެ ގޮތުގައެވެ.
އެހެންކަމުން ޤަދީމީ ތާރީޚަކާއި އަމިއްލަ ބަހަކާއި ޘަޤާފަތެއްއޮތް މިނިވަން ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ސައިންސްވެރިން އެބުނާ ހާލަތަކަށް ދާން ދޫކޮށްލައިގެންވާނެ ތަނެއްނޫނެވެ. އެޙާލަތުން އަރައިގަތުމަށް ކުރެވެންހުރި ހުރިހާކަމެއްް ދިވެހިންގެ ސީދާ ބައިވެރިވުމާއިއެކު ކުރަންވާނެއެވެ.
އޭރުން، ދިވެހިންނަށް ލިބިފައިވާ މިނިވަންކަމުގެ ބޭނުން ފުރިހަމަގޮތުގައި ހިފައިގެން ތިމާވެށި ހިމާޔަތްކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރެވޭނެއެވެ. އެކަން ކުރަންތިބީ ދިވެހިންނެވެ. އެކަމުގެ ވިސްނުމާއި ޢިލްމީ ޤާބިލުކަން ހޯދުމަކީ ދިވެހީންނަށް ނުކުރެވޭނެކަމެއްނޫނެވެ.
މިފަދަ ސަބަބުތަކަށްޓަކައި މިކަން ފަށަންޖެހެނީ، ދިވެހި ކާބަފައިންގެ އެވޭލާ ދިރިއުޅުމާއި ތިމާވެށްޓާއި އޮތް ބަދަހި ގުޅުމުން ހިތްވަރު ހޯދައިގެންނެވެ. ދިވެހިންގެ ކުދިކުދި ރަށްރަށުގެ އެކަހެރި ދިރިއުޅުމަކީ އެމީހުންނަށް ފުދޭ އަދި ހިތްހަމަޖެހޭ ތަންތަނަށް ބަދަލުކޮށްލި ވިސްނުމާއި ހުނަރަށް ސެލިއުޓުކޮށްގެނެވެ.
ޔަޤީނުންވެސް މިއީ އެދުވަސްވަރެއްނޫނެވެ. އޭރާއި މިހާރު މާބޮޑަށްވެސް ތަފާތެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިއަދުވެސް އެއީ އެރަށްތަކެވެ. އެއަތޮޅުތަކެވެ. އެކަނޑުއޮޅިތަކެވެ. އެހެންކަމުން މާހައުލާއި ރަޙުމަތްތެރި ރަށުވަންތަ އުޞޫލުތަކާއި ވީހާވެސް ގާތްގޮތަކަށް މާހައުލު ބަދަލުކުރުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރުވެސް ކުރެވޭނެއެވެ.
މިކަންކުރުމުގައި ރަށްރަށުގެ އަތިރިމަތީގެ ހޭޅިއާއި ގޮނޑުދޮށަކީ ދިވެހި ރަށެއްގެ "ޓްރޭޑް މާކް" ކަމަށް ޤަބޫލުކޮށް އެކަމަށް އިހުތިރާމު ކުރުން ކިހިނެތްވާނެބާއެވެ. ރަށުގެ ޤުދުރަތީ ގަސްކަރައަށް ޖާގަދީގެން އަލުން ބަލުން މާހައުލު ފެހިކުރުމުގެ މަސައްކަތްފެށުމަކީ ބުއްދިވެރި ގޮތަކަށް ނުވާނެބާއެވެ.
މިކަންކަން އެފަދަގޮތަކަށް ކުރެވިއްޖެނަމަ ރަށުވަންތަ ސިފަޖެހުނީއެވެ. ދެންހުރީ އެހެންކަންކަމެވެ. ކުނީގެ މައްސަލައަށް ޙައްލެއް ހޯދުމަށް ވިޔަފާރިވެރިން އެއްގަލަކަށް އެރިއްޖެނަމަ މައްސަލައިގެ ފަންސާސް އިންސައްތަ ކާމިޔާބުވީއެވެ. ގެދޮރު އެޅުމާއި ތަރައްޤީގައި ހިމެނޭ އެހެންކަންކަމަކީ ރައްޔިތުންގެ ވިިސްނުން، މާހައުލާއި ރަހުމަތްތެރިވެވޭ މިންވަރެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވާނެ ކަންކަމެވެ. މިއީ ވަކިވަކި ފަރުދުންގެ އަތްމަތީގައި އޮތް ބާރެކެވެ. މިއިން ކޮންމެ ކަމަކީ ދޮންމީހަކު ގެނެސް އެމީހުންގެ ޚިޔާލަށް ކުރަންޖެހޭ ކަންކަމެއްނޫނެވެ. މިއީ އެއްބައިވަންތަ ރައްޔިތެއް ރަށްރަށުގެ ހޮޅުއަށީގައި ތިބެގެންވެސް ނިންމާލެވޭފަދަ ކަންކަމެވެ. މިއީ މާބޮޑެތި ޚަރަދުތަކެއް ކުރަންޖެހޭކަމެއްނޫނެވެ.
އެހެންނަމަވެސް ހަމަ ކުއްލިއަކަށް ދެތިން މީހަކު ވާހަކަދައްކާލައިގެން މިކަމެއްނުވާނެއެވެ. ރަށުގެ ހޮޅުއަށްޓަށް ދާންވާނީ ކޮންމެވެސްވަރެއްގެ ދިރާސާތަކެއްކޮށް އޭގެ މައްޗަށް ލިޔެފައިވާ ވިސްނުންތަކަކާއިއެކުގައެވެ. ކަންއޮތްގޮތާއި ކުރެވޭނެ ކަންކަމާއި ކުރުމަށް ދަތި ކަންކަން ފާހަގަކޮށްގެންނެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ މިފަދަ ކަންކަން ތަންފީޒުކުރުމުގައި ފަސޭހަވާނީ ކުދިރަށްރަށެވެ. ބޮޑެތި ރަށްރަށްރަށަކީ ކުދިރަށްތަކުގެ ތަޖުރިބާގައި ކުރިއަށްދެވޭނެ މަރުހަލާއެކެވެ.
ދިވެހިންގެ ނުފޫޒަކީ މިކަހަލަ ގޮތަކަށް އުފަންކުރެވޭނެ ކަމެކެވެ. ރަށްރަށަށް ގެންނަ މިފަދަ ބަދަލުތައް ޚަބަރުފަތުރާ ވަޞީލަތްތަކުގެ އެެހީގައި ރައްޔިތުންނަށް ސާފުކޮށްދެވޭ ވަރަކަށް ލަނޑުދަނޑިތައް ޙާޞިލުވަމުންދާނެއެވެ. އޭރުން ކޮންމެވެސްވަރަކަށް 'ބަސްނާހާ' ރަށްރަށުންވެސް ފަހުން ދޫދޭންފަށާނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށަށް ގެންނަ މިފަދަ ބަދަލުތަކަކީ "ފަޅުރަށްރަށަށް ދޭ ހަނދުވަރަކަށް" ނުވާނެއެވެ. މުޅި ރާއްޖޭން މިކަން ބަލައިގަތުމާއިމެދު ޝައްކެތްނެތެވެ.
ކޮންމެއަކަސް މާހައުލާއި ރަހުމަތްތެރި ގޮތްގޮތަށް، ރާއްޖޭގައި މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށަށް ގެންނަން ބޭނުންވާ ބައެއް ބަދަލުތަކަކީ "ރޮކެޓް ސައިންސް" ބޭނުންވާނެ ކަމެއްނޫނެވެ. ދަރަނި ބޮޑު ބަޖެޓެއްގެ ޚިޔާލުވެސް މިކަމަށް ބޭނުމެއްނުވެއެވެ.
ބޭނުންވަނީ ރައްޔިތުންގެ ވިސްނުމުގައި ތަރައްޤީ މާނަކުރާގޮތެވެ. އެގޮތަކީ ޖަޒީރާ ރަށްތަކެއްގެ ކުރިމަގާއި ގުޅިފައިވާ ސިފަތަކެއްްހުރި ތަރައްޤީއަކަށްވާނަމަ މައްސަލައަށް ވަރަށްބޮޑު ޙައްލެއް ލިބުނީއެވެ
މިކަން ބޭރުދުނިޔޭން ބަލައިގަންނާނީ މިހާރު މިކަމުގައި ދެކޭގޮތަކަށްނޫނެވެ. މާހައުލު ޙިމާޔަތްކޮށް، އިހުތިރާމުކުރާ ބަޔަކު އުޅޭ ތަނެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ރާއްޖެ ކުޑައެއްކަމަކު އޭރުން ދުނިޔެއަށް އެފޯރުވެވެނީ ވަރުގަދަ ނުފޫޒެކެވެ. އެމީހުން އަޅާލަން ބޭނުންވާފަދަ ނުފޫޒެކެވެ. އެފަދަ ދުވަސްވަރެއްގައި ސީ،އެން.އެންގެ ރިޗަޑް ކްއެސްޓްފަދަ ފަރާތްތަކުން ރާއްޖެއަށް ކުރާ ދަތުރުތަކުގައި ދައްކާނީ ހަމައެކަނި ރިސޯޓުތަކެއްނޫނެވެ. މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށުގެ މާހައުލަށް ގެނެވިފައިވާ ތިމާވެށީގެ އިންޤިލާބީ ބަދަލުތަކުގެ ވާހަކަވެސް ދައްކާނެއެވެ ( ނިމުނީ )
ނޯޓް: މިއީ ޓްރީ މޯލްޑިވްސް (ޓީ.އެމް)ގެ ލިޔުމެކެވެ. ތިމާވެށީގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމުގެ ގޮތުން ޓީ.އެމް އާއި 'ޒީޓައިމްސް' ގުޅިގެން ޚާއްސަ ލިޔުންތަކެއް ގެނެސްދިނުމަށް ވަނީ ހަމަޖެހިފައެވެ. ޓީ.އެމް އަކީ 1993 ވަނަ އަހަރު އީޕީއެސް ސްކޫލުގައި އުފެއްދި ތިމާވެށި ޖަމްއިއްޔާ 'ފީޑް' ގައި ހަރަކާތްތެރިވި ބައެއް ދަރިވަރުންނާއި މުދައްރިސުން ބައިވެރިވެގެން އުފައްދާފައިވާ ޖަމްއިއްޔާއެކެވެ.
